Το άσθμα είναι μια από τις πιο διαδεδομένες χρόνιες παθήσεις παγκοσμίως, επηρεάζοντας περισσότερους από 350 εκατομμύρια ανθρώπους. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου 8-9% του πληθυσμού ζει με αυτή την αναπνευστική πρόκληση. Παρότι αποτελεί σύγχρονη πρόκληση δημόσιας υγείας, το άσθμα δεν είναι κάτι καινούριο. Αναφορές για την ασθένεια βρίσκονται σε αρχαίους αιγυπτιακούς παπύρους του 16ου αιώνα π.Χ., ενώ ο Όμηρος και ο Ιπποκράτης το περιέγραψαν με ακρίβεια αιώνες αργότερα.
Όταν η ανάσα «σφίγγει»: Τα συμπτώματα του άσθματος
Τα συμπτώματα του άσθματος είναι αναγνωρίσιμα και συχνά περιλαμβάνουν:
· Βήχα
· Δύσπνοια
· Συριγμό ή σφύριγμα κατά την αναπνοή
· Αίσθημα σφιξίματος στο στήθος
«Συχνά, οι ασθενείς αντιμετωπίζουν νυχτερινές ενοχλήσεις, όπως βήχα ή συρίττουσα αναπνοή, που δυσκολεύουν τον ύπνο», εξηγεί ο κ. Σπυρίδων Γκάτζιας, Αναπληρωτής Διευθυντής Πνευμονολόγος στο Metropolitan Hospital. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται περιοδικά, με μεγάλες περιόδους ύφεσης, είτε αυτόματα είτε με φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, μπορεί και να επιδεινωθούν απότομα, οδηγώντας σε παρόξυνση, μια οξεία κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
Αλλεργικό ή όχι; Μύθοι και αλήθειες για τους τύπους άσθματος
Υπάρχει συχνά μια σύγχυση σχετικά με τις κατηγορίες του άσθματος. Πολλοί χρησιμοποιούν τον όρο «βρογχικό άσθμα» σαν να πρόκειται για ξεχωριστή μορφή, ενώ στην πραγματικότητα, όλα τα είδη άσθματος είναι βρογχικά. Οι κύριοι τύποι είναι:
· Αλλεργικό Άσθμα: Συνδέεται με αλλεργικές παθήσεις (π.χ. ρινίτιδα, έκζεμα) ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών.
· Μη Αλλεργικό Άσθμα: Εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες, κυρίως γυναίκες, και δεν συνδέεται με αλλεργιογόνα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άσθμα μπορεί να συνδυάζεται με χρόνια βρογχίτιδα ή με ειδική φλεγμονή, ειδικά σε υπέρβαρα άτομα, κάνοντας τη διάκριση ακόμη πιο περίπλοκη.
Οι «εχθροί» της αναπνοής: Παράγοντες που επιδεινώνουν το άσθμα
Η καθημερινότητα κρύβει πολλούς παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση άσθματος. Οι πιο συνηθισμένοι είναι:
· Αλλεργιογόνα: Ακάρεα σκόνης, τρίχωμα κατοικίδιων (γάτα, σκύλος), γύρη και μούχλα.
· Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Ατμοσφαιρική ρύπανση και ακραίες θερμοκρασίες (κρύο ή ζέστη).
· Συνήθειες: Το κάπνισμα και η έντονη σωματική άσκηση.
· Άλλοι παράγοντες: Έντονο άγχος, ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, καθώς και ορισμένα φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη).
Επιπλέον, το γενετικό υπόβαθρο παίζει σημαντικό ρόλο στην προδιάθεση της νόσου και στην αντίδραση του οργανισμού σε εξωτερικά ερεθίσματα.
Διάγνωση και Θεραπεία: Το «κλειδί» για τον έλεγχο
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται μέσα από μια λεπτομερή διαδικασία που περιλαμβάνει:
· Λήψη ιατρικού ιστορικού: Ο γιατρός ρωτά για τα συμπτώματα, το οικογενειακό ιστορικό και τους πιθανούς παράγοντες επιδείνωσης.
· Σπιρομέτρηση: Μια απλή και ανώδυνη εξέταση που μετρά την ικανότητα των πνευμόνων. Η εξέταση αυτή είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς μπορεί να εντοπίσει δυσλειτουργίες και να παρακολουθήσει την ανταπόκριση στη θεραπεία.
Η εξατομικευμένη θεραπεία αποτελεί πλέον τον κανόνα. Ο στόχος είναι η πλήρης ρύθμιση των συμπτωμάτων. Τα φάρμακα περιλαμβάνουν εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά για άμεση ανακούφιση, αλλά και αντιφλεγμονώδη εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή για μακροχρόνιο έλεγχο.
«Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η θεραπεία έχει εμπλουτιστεί με βιολογικούς παράγοντες», επισημαίνει ο κ. Γκάτζιας. Πρόκειται για καινοτόμα ενέσιμα φάρμακα που προσφέρουν σημαντικό έλεγχο της νόσου, επιτρέποντας στους ασθενείς να ζουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς τους περιορισμούς που κάποτε επέβαλλε το άσθμα.
Μην αφήνετε το άσθμα να σας ελέγχει!
Το άσθμα δεν είναι πλέον μια ανίατη ασθένεια που περιορίζει τη ζωή. Με σωστή διάγνωση, εξατομικευμένη θεραπεία και συνεργασία με τον πνευμονολόγο, οι ασθενείς μπορούν να ζουν πλήρως, να αθλούνται και να απολαμβάνουν την καθημερινότητά τους. Η ενημέρωση και η έγκαιρη παρέμβαση είναι τα πιο δυνατά όπλα στη μάχη κατά του άσθματος.
