HIV σήμερα: Παγκόσμια δεδομένα και αναγκαιότητα επαγρύπνησης
Στο τέλος του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του UNAIDS, περίπου 40,8 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με HIV παγκοσμίως. Το 2024 σημειώθηκαν 1,3 εκατομμύρια νέες μολύνσεις και 630.000 θάνατοι από AIDS-σχετιζόμενες αιτίες.
Τα επίσημα, διεθνή στοιχεία δείχνουν πρόοδο: οι νέες λοιμώξεις μειώθηκαν κατά ~61% σε σχέση με την κορύφωση της επιδημίας τη δεκαετία του 1990. Επιπλέον, όσοι λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία έχουν πλέον την δυνατότητα να ζουν με μια χρόνια, ιατρικά διαχειρίσιμη κατάσταση, με σημαντική μείωση του ρίσκου μετάδοσης.
Ωστόσο, η επιδημία παραμένει παγκόσμια πρόκληση: το φορτίο είναι ιδιαίτερα βαρύ στην περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής, όπου ζει περίπου τα δύο τρίτα των ανθρώπων με HIV. Και παρότι η θεραπεία έχει επεκταθεί σημαντικά (περίπου 31,6 εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν σήμερα αντιρετροϊκή αγωγή), αυτό δεν αρκεί για να εξαλείψει τη νόσο — ειδικά όταν η πρόσβαση στην πρόληψη, τη διάγνωση και την αγωγή παραμένει άνιση.
Γιατί δεν μπορεί ο ιός να θεωρείται «χθες»: Η μάχη συνεχίζεται
Η διεθνής πρόοδος στη θεραπεία και τη μείωση των θανάτων δεν σημαίνει ότι η κρίση έχει λήξει. Σύμφωνα με παγκόσμιες εκτιμήσεις, εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία, ενώ κάθε χρόνο καταγράφονται νέες μολύνσεις σε αριθμό που καθιστά σαφή την αποτυχία στον πλήρη έλεγχο της επιδημίας.
Επιπλέον, οι κοινωνικές ανισότητες, η έλλειψη ενημέρωσης και το στίγμα — σε όλες τις χώρες — εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικά εμπόδια σε διαγνωστικά και προληπτικά προγράμματα, στη χορήγηση θεραπείας αλλά και στην κοινωνική ένταξη των ανθρώπων που ζουν με HIV.
Η εικόνα στην Ελλάδα: Από τα παγκόσμια δεδομένα… στην καθημερινότητα
Τα διεθνή στοιχεία αναδεικνύουν το μέγεθος της επιδημίας. Όμως κι η Ελλάδα δεν έχει «ξεμείνει» από προκλήσεις. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα:
· Στο πρώτο δεκάμηνο του 2025 καταγράφηκαν 526 νέες διαγνώσεις HIV.
· Σημαντική αύξηση των λοιμώξεων μέσω ετεροφυλοφιλικής επαφής — εξέλιξη που καταρρίπτει παρωχημένα στερεότυπα.
· Το 38,4% των νέων διαγνώσεων αφορά ανθρώπους μη ελληνικής καταγωγής — γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για ειδικές πολιτικές και ευαισθητοποίηση των μετακινούμενων πληθυσμών.
· Το 52% των νέων διαγνώσεων γίνεται καθυστερημένα, με υψηλότερα ποσοστά μεταξύ γυναικών, ετεροφυλόφιλων και ατόμων άνω των 50 — ένδειξη πως η ενημέρωση και η πρόληψη πρέπει να είναι καθολική, και όχι περιορισμένη σε ομάδες «υψηλού κινδύνου».
Αυτά τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι, παρά τις ιατρικές δυνατότητες και την ύπαρξη αποτελεσματικής πρόληψης (όπως η προφυλακτική αγωγή PrEP), απέχουμε πολύ από την επίτευξη μηδενικών νέων κρουσμάτων.
Τι ζητείται από την Πολιτεία και την κοινωνία – οι διεκδικήσεις του συλλογικού κινήματος
Ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος, με γνώμονα τα παραπάνω, θέτει συγκεκριμένα αιτήματα και προτεραιότητες:
- Ενίσχυση των Μονάδων Λοιμώξεων με ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό.
- Σχεδιασμό και εφαρμογή πολιτικών κατά του στίγματος και των διακρίσεων — τόσο σε ιατρικές δομές όσο και στην κοινωνία ευρύτερα.
- Άμεση λειτουργία μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για ανθρώπους που ζουν με HIV, στο ΓΝ «Αττικόν».
- Ενσωμάτωση της σεξουαλικής και σεξουαλικής υγείας στα σχολικά προγράμματα — με ενημέρωση, πρόληψη και υπεύθυνη αγωγή.
- Εύκολη πρόσβαση σε τεστ μέσω self-tests και ταχυδρομικών kits.
- Ενίσχυση υπηρεσιών μείωσης βλάβης για χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών — αναγνώριση και στήριξη ευάλωτων πληθυσμών.
Ο HIV δεν ανήκει στο παρελθόν — Είναι δική μας υπόθεση
Τα διεθνή στοιχεία δείχνουν πως ο HIV παραμένει παγκόσμια πρόκληση. Η ιατρική έχει κάνει άλματα προόδου, όμως χωρίς ενημέρωση, πρόσβαση, πρόληψη και κοινωνική ευαισθητοποίηση, ποτέ δεν θα νικήσουμε πλήρως την επιδημία.
Στην Ελλάδα, τα πρόσφατα δεδομένα θέτουν προ των ευθυνών την Πολιτεία και την κοινωνία. Η ευκαιρία για αλλαγή υπάρχει, αλλά χρειάζεται τόλμη, δημοκρατία στην Πρόνοια και αποφασιστικότητα για δικαιώματα και ισότητα.
Ο HIV αντιμετωπίζεται αλλά δεν νικήθηκε. Ο αγώνας συνεχίζεται — για εμάς, για όλους.
