
Τα όσπρια ανήκουν στις τροφές, που μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, όπως πόνο, φούσκωμα στην κοιλιά, κατακράτηση και δυσκοιλιότητα. Μπορούμε να τα καταναλώνουμε και πώς;
Λαχταράς μία παραδοσιακή ρεβιθάδα ή να δοκιμάσεις το νέο wellness snack, τα ψητά ρεβίθια. Ζήλεψες την vegan protein salad, που παρήγγειλε η συνάδελφός σου στο γραφείο. Θα ήταν εύκολη και υγιεινή λύση να φτιάξεις μια σούπα φακές για αύριο που πνίγεσαι. Ωραία όλα αυτά, αλλά δεν μπορείς να τα απολαύσεις, αφού σε ταλαιπωρεί το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και έχεις βγάλει τα όσπρια από τη διατροφή σου γιατί σε πρήζουν και σου προκαλούν αέρια. Τι είναι, όμως, αυτό το σύνδρομο και πώς μπορείς να διαχειριστείς τη διατροφή σου ώστε να απολαμβάνεις όλες τις ομάδες τροφών χωρίς να υποφέρεις από δυσάρεστα συμπτώματα.
Τι είναι το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου
«Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ή αλλιώς σπαστική κολίτιδα, είναι μια κατάσταση, που προκαλεί πόνο στην κοιλιακή χώρα και σχετίζεται με προβλήματα στην κινητικότητα του εντέρου. Συμπτώματα, όπως πρήξιμο στην κοιλιά, αέρια στο έντερο, διάρροια, δυσκοιλιότητα ή και εναλλαγές αυτών, δυσκολεύουν την καθημερινότητα των ατόμων, που πάσχουν από το σύνδρομο. Παράλληλα, όμως, γνωρίζουμε ότι δεν είναι μια τόσο απλή διαταραχή, καθώς δεν αφορά μόνο στις γαστρεντερικές δυσλειτουργίες που προκαλεί, αλλά σχετίζεται, επίσης, με το ψυχολογικό υπόβαθρο του ασθενούς, όπως περιπτώσεις αγχώδους διαταραχής ή κατάθλιψης, διαταραχές ύπνου κ.λπ. Η σύνθετη φύση του συνδρόμου, αφορά στον άξονα εντέρου και εγκεφάλου και μας οδηγεί στην ανάγκη για εξατομίκευση» εξηγεί η Αμαλία Γιωτοπούλου, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc στην Κλινική Διατροφή, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.
Με απλά λόγια, δεν υπάρχει ένας χρυσός κανόνας ή μια κοινή λύση για όλους. Ο ρόλος του διαιτολόγου στην αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι ιδιαίτερα σημαντικός, πάντα μετά από την εκτίμηση ενός ειδικού γαστρεντερολόγου, που θα αποκλείσει πιθανές παθολογικές καταστάσεις. «Εάν υποφέρετε από συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου μπορούμε να εξετάσουμε ποια τρόφιμα μπορεί να ενισχύουν τα συμπτώματα κι αν πρέπει να αυξήσετε ή να μειώσετε την πρόσληψη φυτικών ινών ή αν πρέπει ή όχι να αποκλείσετε τα γαλακτοκομικά από την διατροφή σας, καθώς η αναγνώριση του συγκεκριμένου διατροφικού προφίλ του ασθενούς μπορεί να τον βοηθήσει ιδιαίτερα να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα του συνδρόμου. Εμπιστευτείτε τους ειδικούς και όχι τα μαγικά βότανα, που σας υπόσχονται λύση του προβλήματός σας», συμβουλεύει η Αμαλία Γιωτοπούλου.
Μικρά και συχνά γεύματα
Η ειδικός συνεχίζει, δίνοντάς μας πολύτιμες συμβουλές για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου. «Ας ξεκινήσουμε από το πιο σημαντικό κομμάτι που είναι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών. Η ποσότητα και η συχνότητα των γευμάτων φαίνεται ότι είναι πιο σημαντική κι από το τι τρώτε. Έτσι για άλλη μια φορά μιλάμε για τα μικρά συχνά γεύματα. Ένα συχνό λάθος που οδηγεί σε δυσφορία, πόνο στην κοιλιά και αέρια στο έντερο είναι τα μεγάλα διαστήματα που μένει το στομάχι κενό. Τα τακτικά γεύματα φαίνεται ότι ηρεμούν το γαστρεντερικό σύστημα καθώς δημιουργούν μια ρουτίνα, αποτρέποντας συχνά τα φουσκώματα που δημιουργούν δυσφορία. Η σωστή ενυδάτωση και η καλή και αργή μάσηση της τροφής, επίσης, δεν θα έπρεπε να θεωρούνται αμελητέες αλλαγές, αλλά από τις πιο χρήσιμες συστάσεις», συμπληρώνει.
Τι να τρώω αν έχω φούσκωμα, πόνο και αέρια στο έντερο
Αφού η ειδικός μας έδωσε ένα ξεκάθαρο γενικό πλαίσιο, της θέτουμε την πιο κοινή ερώτηση: τι μπορούμε να τρώμε και τι όχι εάν υποφέρουμε από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Όπως εξηγεί η διαιτολόγος, «εδώ οι ειδικοί δεν σας δίνουμε την πιο ικανοποιητική απάντηση, γιατί πολύ απλά το σύνθετο αυτό σύνδρομο απαιτεί εξατομίκευση και δεν υπάρχει μια γενική λίστα με τρόφιμα, που ενοχλούν όλους τους πάσχοντες. Για παράδειγμα, αν πάρουμε την κατηγορία των λαχανικών, κάποιους μπορεί να τους πειράζει η πιπεριά κάποιους άλλους όχι, άλλους να τους πειράζει η μελιτζάνα και άλλους όχι και ούτω καθεξής. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι η διατροφική παρακολούθηση. Να ελέγξουμε πώς αντιδρά το έντερό μας όταν τρώμε τρόφιμα όπως ωμά φρούτα ή λαχανικά, το γάλα, τα λιπαρά, τους ξηρούς καρπούς και αναλόγως να αποκλείσουμε για ένα διάστημα αυτά τα τρόφιμα από το διαιτολόγιο μας.
Μια εναλλακτική που έχουμε στα χέρια μας είναι η δίαιτα χαμηλή σε FODMAP, που φαίνεται να έχει θετικά αποτελέσματα σε μεγάλο ποσοστό. Οι FODMAPs είναι μια ομάδα υδατανθράκων βραχείας αλυσίδας, που απορροφώνται ελάχιστα στο λεπτό έντερο και ζυμώνονται γρήγορα από την μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου, με αποτέλεσμα να προκαλούν φούσκωμα, αέρια και πόνο. Και σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για περιορισμό, στη συνέχεια επανεισαγωγή κάποιων τροφίμων και εξατομίκευση, μία διαδικασία, στην οποία είναι απαραίτητη η συνεργασία με ένα ειδικό διατροφολόγο. Κάτι σημαντικό είναι ότι ο πλήρης αποκλεισμός των τροφίμων υψηλών σε FODMAP πρέπει να γίνεται για μικρό χρονικό διάστημα. Τα περισσότερα από αυτά τα τρόφιμα είναι φυσικά πρεβιοτικά, δηλαδή τροφή για τα καλά βακτήρια του εντέρου και δεν πρέπει να τα αποκλείουμε έτσι απλά και για πάντα από τη διατροφή ενός ατόμου.
Και πάμε τώρα να απαντήσουμε στο ερώτημα σχετικά με το αν θα πρέπει κάποιος με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου να αποκλείσει τα όσπρια από τη διατροφή του. Τα όσπρια μας φουσκώνουν. Το γνωρίζουμε όλοι, ακόμη κι αν δεν υποφέρουμε από συμπτώματα, οπότε είναι το πρώτο που αποκλείουν το σύνολο των ατόμων με το σύνδρομο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Μεσογειακής Διατροφής, αλλά και κάθε προτεινόμενης διατροφής, που μας μιλάει για μακροζωία και υγεία. Μπορούμε, λοιπόν, κάνοντας δοκιμές και με τις συμβουλές του ειδικού διαιτολόγου να βρούμε εναλλακτικές, που θα μας προσφέρουν όλα τα θρεπτικά συστατικά αυτής της ομάδας χωρίς να μας προκαλούν ενοχλητικά συμπτώματα.
Για παράδειγμα, η μικρή ποσότητα οσπρίων στη μερίδα, σε συνδυασμό με άλλα δημητριακά, το μούλιασμα και το καλό βράσιμο ή εναλλακτικές, όπως οι κόκκινες φακές, μπορούν να μας δώσουν τη λύση για να μην τα αποκλείσουμε εντελώς από τη διατροφή μας», καταλήγει η Αμαλία Γιωτοπούλου.