Σε μια κουλτούρα όπου όλα μοιάζουν επείγοντα, τα social media κατακλύζονται από δυσάρεστα νέα και οι εργάσιμες μέρες μοιάζουν ατελείωτες, κάτι αναπόφευκτα θα «σπάσει» – και συχνά, αυτό είναι το νευρικό μας σύστημα.
Η ραστώνη του Αυγούστου, είτε είμαστε σε διακοπές είτε παραμένουμε στην πόλη, είναι η ιδανική αφορμή για να αφουγκραστούμε προσεκτικά το σώμα μας, να επαναξιολογήσουμε τις πραγματικές του ανάγκες και να κάνουμε τις απαραίτητες «διορθωτικές κινήσεις». Είναι μια ευκαιρία να πατήσουμε φρένο, να παρατηρήσουμε πώς νιώθουμε και να ξεκινήσουμε μικρές αλλαγές που θα μας στηρίξουν τους μήνες που έρχονται.
Εάν αισθάνεστε χρόνιο στρες, άγχος, κατάθλιψη και είναι πανεύκολο να έχετε μία έκρηξη, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το νευρικό σας σύστημα να είναι απορρυθμισμένο. Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Και, το σημαντικότερο, πώς μπορούμε να το επαναφέρουμε σε ισορροπία;
Τι είναι το νευρικό σύστημα
«Σκεφτείτε το νευρικό σας σύστημα ως το λειτουργικό σύστημα του σώματος, που εργάζεται αθόρυβα στο παρασκήνιο επηρεάζοντας το πώς αισθάνεστε, πώς διαχειρίζεστε την καθημερινότητα και συνδέεστε με τους άλλους», εξηγεί η Lucy Oliver, MSci, ιδρύτρια του Rē Precision Health. Το νευρικό σύστημα λειτουργεί ως αγγελιαφόρος ανάμεσα στον εγκέφαλο και το σώμα μέσω ενός δικτύου νεύρων και νευρώνων. Σύμφωνα με τον αμερικανικό φορέα National Institute of Health, τα σήματα αυτά μεταδίδουν σήματα ανάμεσα στον εγκέφαλο και το υπόλοιπο σώμα, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών οργάνων. Έτσι, η δραστηριότητα του νευρικού συστήματος ελέγχει την ικανότητα κίνησης, αναπνοής, όρασης, σκέψης και πολλά άλλα.
Το νευρικό μας σύστημα χωρίζεται σε δύο μέρη: το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, υπεύθυνο για την απόκριση σε καταστάσεις στρες («fight or flight»), και το παρασυμπαθητικό, που επιβλέπει την ήρεμη λειτουργία «rest and digest». Ιδανικά, αυτά τα δύο βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία, κατάσταση που ονομάζεται «ομοιόσταση», η ικανότητα δηλαδή του σώματος να διατηρεί σταθερό εσωτερικό περιβάλλον παρά τις εξωτερικές αλλαγές.
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν ζούμε συνεχώς σε «λειτουργία επιβίωσης»
Όταν νιώθουμε ότι απειλούμαστε -και δεν χρειάζεται να είναι μία τίγρης αυτή που μας απειλεί, αρκεί μία προθεσμία που καθυστερούμε!- το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ενεργοποιείται για να μας προστατεύσει. «Ο εγκέφαλος περνά σε λειτουργία επιβίωσης, κινητοποιώντας το σύστημα fight-flight», εξηγεί ο Αμερικανός νευρολόγος Dr. Navaz Habib. Αν και αυτή η αντίδραση είναι χρήσιμη για την άμεση αντιμετώπιση κινδύνου, το πρόβλημα ξεκινά όταν ο οργανισμός «κολλάει» σε αυτή την κατάσταση, ακόμη κι αν δεν υπάρχει πραγματική απειλή. «Η χρόνια υπερδιέγερση του συμπαθητικού συστήματος εμποδίζει το παρασυμπαθητικό να επανενεργοποιηθεί, με αποτέλεσμα μια αλυσίδα σωματικών και ψυχολογικών επιπτώσεων, όπως αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, άγχους και κατάθλιψης», εξηγεί ο ειδικός.
Πώς μπορούμε να καταλάβουμε ότι έχει απορρυθμιστεί το νευρικό μας σύστημα;
Τα συμπτώματα αυτής της κατάστασης περιλαμβάνουν διαταραχές του ύπνου και του πεπτικού συστήματος, ορμονική ανισορροπία, δυσκολία συγκέντρωσης, υπερευαισθησία σε ήχους, ευερεθιστότητα, συναισθηματική αστάθεια, μυϊκή ένταση, φλεγμονές, χρόνιο πόνο, ακόμη και αποσύνδεση από το σώμα (dissociation).
7 εύκολοι τρόποι να επαναρρυθμίσουμε το νευρικό μας σύστημα
Η επαναρρύθμιση είναι μια διαδικασία διαρκείας και όχι κάτι που γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Ωστόσο, υπάρχουν πρακτικές που μπορούμε όλοι να εφαρμόσουμε για να ενισχύσουμε τη δραστηριότητα του παρασυμπαθητικού συστήματος και να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να επιστρέψει στην ισορροπία:
Αναπνοή με παρατεταμένη εκπνοή
Η αναπνοή είναι το πιο άμεσο εργαλείο για να ηρεμήσουμε το νευρικό μας σύστημα. Δοκιμάστε τον ρυθμό 2-4: εισπνεύστε για δύο χρόνους, εκπνεύστε αργά για τέσσερις. Αυτό αυξάνει τη δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου και στέλνει μήνυμα στον εγκέφαλο ότι «είμαστε ασφαλείς».
Κίνηση που τρέφει το σώμα
Δεν μιλάμε απαραίτητα για έντονη προπόνηση, μια βόλτα στην παραλία, ήπια γιόγκα, διατάσεις ή ακόμα και ο χορός σε ένα καλοκαιρινό μπαράκι αρκούν! Η κίνηση μειώνει τις ορμόνες του στρες και αυξάνει τις «ορμόνες της ευτυχίας».
Επαφή με τη φύση
Ακόμη και 10 λεπτά σε φυσικό περιβάλλον μπορούν να μειώσουν τους παλμούς και την αρτηριακή πίεση. Αν δεν έχετε εύκολη πρόσβαση σε πάρκο, φροντίστε να έχετε φυτά στο σπίτι ή στο γραφείο, ή βγείτε στο μπαλκόνι να δείτε τον ουρανό.
Σύνδεση με άλλους
Η ασφαλής ανθρώπινη ή ζωική επαφή ρυθμίζει το νευρικό μας σύστημα. Μια αγκαλιά, ένα γέλιο με φίλους, ακόμη και μια σύντομη συζήτηση με κάποιον που σας κάνει να νιώθετε άνετα, μπορεί να μειώσει τα επίπεδα στρες.
Ημερολόγιο για εκτόνωση σκέψεων
Το γράψιμο βοηθά στην επεξεργασία συναισθημάτων και στην αποφόρτιση του νου. Μπορείτε να επιλέξετε bulletjournaling για οργάνωση, ημερολόγιο ευγνωμοσύνης για θετική εστίαση ή πιο ελεύθερο γράψιμο για συναισθηματική εκτόνωση.
Μείωση χρόνιων στρεσογόνων παραγόντων
Εξετάστε τι σας αποδυναμώνει μακροπρόθεσμα: περιβαλλοντικοί παράγοντες, κακή διατροφή, τοξικές σχέσεις ή υπερβολικά ωράρια. Η σταδιακή εξάλειψη ή μείωσή τους είναι επένδυση στην υγεία σας.
Μικρές τελετουργίες ηρεμίας
Βρίσκουμε «στιγμές αργής ζωής» μέσα στην ημέρα: να τρώμε χωρίς βιασύνη, να περπατάμε συνειδητά, να πλένουμε τα δόντια ή τα πιάτα αργά, εστιάζοντας στην αίσθηση και την αναπνοή.
Είναι τα παραπάνω η μαγική συνταγή για να νιώσουμε καλύτερα; Μπορεί να μην είναι έτσι ακριβώς, σίγουρα όμως οι αλλαγές αυτές και η ενσυνείδητη προσπάθεια να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής μας μπορούν να μας βοηθήσουν να επανέλθει η ισορροπία μέσα μας και να χτίσουμε ανθεκτικότητα.
Γιατί να μην τα δοκιμάσουμε;
