Για χρόνια πιστεύαμε ότι η ευτυχία της ζωής ακολουθεί μια προβλέψιμη πορεία: ξεκινά ψηλά στη νεότητα, πέφτει στη μέση ηλικία και ξανανεβαίνει στα γηρατειά. Όμως μια νέα μελέτη, με που διενεργήθηκε με πρωτοβουλία του ΟΗΕ, έρχεται να αμφισβητήσει αυτό το μοντέλο και να προειδοποιήσει για μια σοβαρή κρίση που ήδη επηρεάζει εκατομμύρια νέους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Το τέλος της «ευτυχισμένης νιότης»
Η έρευνα –που ανατέθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη και βασίστηκε σε στοιχεία από έξι αγγλόφωνες χώρες– διεξήχθη στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία, και ανέδειξε μια ξεκάθαρη τάση: οι νέοι σήμερα είναι λιγότερο ευτυχισμένοι και πιο ψυχικά ευάλωτοι από ποτέ άλλοτε, τις τελευταίες δεκαετίες. Η ικανοποίηση από τη ζωή μειώνεται σταθερά σε ηλικίες που παραδοσιακά θεωρούνταν γεμάτες ελπίδα και ενέργεια, ειδικά στις νεαρές γυναίκες.
Από την καμπύλη U στην ευθεία πτώση
Μέχρι πρόσφατα, η ανθρώπινη ευτυχία θεωρούταν ότι σχηματίζει ένα U: υψηλά επίπεδα ευτυχίας στην αρχή της ζωής, πτώση στη μέση ηλικία και επανάκαμψη στα γεράματα. Σήμερα, αυτό το σχήμα φαίνεται να έχει εξαφανιστεί. Όπως τονίζουν οι καθηγητές Jean Twenge και David Blanchflower –κορυφαίοι ερευνητές στο θέμα της ευημερίας– παρατηρείται πια μια συνεχής αύξηση της ευτυχίας με την ηλικία, με τις νεαρότερες ηλικίες να βιώνουν τη μεγαλύτερη πτώση.
Τι φταίει; Ο καθρέφτης του κινητού
Οι ερευνητές επισημαίνουν τη ραγδαία διάδοση των smartphone και των social media ως έναν από τους βασικούς καταλύτες αυτής της αλλαγής. Η καθήλωση στην οθόνη συνοδεύεται από μείωση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, αύξηση του διαδικτυακού εκφοβισμού και έντονη σωματική ντροπή. Οι νέοι δεν βγαίνουν όσο παλιά, δεν παίζουν με φίλους, δεν φλερτάρουν, δεν σχετίζονται φυσικά. Η κοινωνική απομόνωση, παρότι συνδέεται με συνεχή ψηφιακή «σύνδεση», δημιουργεί ένα συναισθηματικό κενό.
«Έχουμε μια παγκόσμια κρίση»
Ο David Blanchflower, με εμπειρία στη χάραξη οικονομικής πολιτικής και διδασκαλία στο φημισμένο Dartmouth College, δηλώνει ωμά: «Αυτό μπορεί να σημαίνει μια χαμένη γενιά». Εξηγεί ότι η επιδείνωση της ευημερίας των νέων ξεκίνησε πολύ πριν την πανδημία, αλλά η COVID-19 λειτούργησε ως επιταχυντής.
Όχι μόνο ψυχολογικές, αλλά και οικονομικές συνέπειες
Η κρίση δεν είναι μόνο συναισθηματική ή κοινωνική, είναι και οικονομική. Η μείωση της ευημερίας σχετίζεται με τη σχολική απόδοση, τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και τελικά την παραγωγικότητα. Όλο και περισσότεροι νέοι εγκαταλείπουν το σχολείο ή την εργασία λόγω ψυχικών προβλημάτων. Οι συνέπειες είναι ήδη μετρήσιμες και ενδέχεται να γίνουν ακόμα πιο σοβαρές στο μέλλον.
Το μεγάλο ερώτημα: Και τώρα τι;
Ο ΟΗΕ βλέπει το φαινόμενο ως μία παγκόσμια επείγουσα κατάσταση και έχει ήδη ξεκινήσει περαιτέρω έρευνες για να εξετάσει αν η ίδια τάση παρατηρείται και σε άλλες περιοχές του κόσμου. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ίσως είναι ώρα να επανεξετάσουμε τις παραδοχές μας για το πώς εξελίσσεται η ευτυχία κατά τη διάρκεια της ζωής.
«Πάντα, πιστεύαμε ότι όσο μεγαλώνουμε, οι ευθύνες μας βαραίνουν, και άρα μειώνεται η ευτυχία. Ίσως τελικά συμβαίνει το αντίθετο», καταλήγει ο Blanchflower.
