Ερευνητές ανακάλυψαν ότι η προσθήκη ζάχαρης ή τεχνητών γλυκαντικών στον καφέ διατάραξε το βιολογικό ρολόι σε ζώα εργαστηρίου περισσότερο από ό,τι ο καφές από μόνος του, με αποτέλεσμα να αντιστρέφεται η μέρα και η νύχτα σε ορισμένα από αυτά. Αν αυτό ισχύει και για τους ανθρώπους, η προσθήκη γλυκαντικών στον καφέ μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία επισημαίνουν οι επικεφαλής της έρευνας στην έκθεσή τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό npj Science of Food.

Συνήθως, για να «ξυπνήσουμε» πιο δυναμικά το σώμα και το μυαλό μας, το πρωί, ή για να κρατηθούμε ξύπνιοι αργά το βράδυ για να κάνουμε κάποια δουλειά ή μια πνευματική εργασία, οι περισσότεροι από εμάς φτιάχνουμε ένα φλιτζάνι καφέ ή πίνουμε ένα ενεργειακό ποτό που περιέχει καφεΐνη. Οι διεγερτικές επιδράσεις της καφεΐνης στον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι καθόλου άγνωστες.

Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει πώς οι άνθρωποι, που συνηθίζουν να παραμένουν ξύπνιοι ως αργά, τείνουν να πίνουν περισσότερα ροφήματα με καφεΐνη από ότι εκείνοι τους οποίους θα αποκαλούσαμε «πρωινούς τύπους», ενώ και πειράματα σε κύτταρα και ζώα εργαστηρίου έχουν δείξει πώς μία κύρια λειτουργία της καφεΐνη είναι να παρατείνει την περίοδο εγρήγορσης του βιολογικού ρολογιού του σώματος.

Ωστόσο, μια ομάδα ερευνητών ανακάλυψε κατά τύχη ότι οι αλλαγές στους ρυθμούς δραστηριότητας των πειραματόζωων επηρεάστηκαν ακόμη πιο έντονα, όταν αναμείγνυαν την καφεΐνη με ζάχαρη ή άλλα γλυκαντικά.

«Εξετάζαμε τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς των αρσενικών πειραματόζωων κατά τη διάρκεια της κατανάλωσης ζαχαρούχου νερού με καφεΐνη γενικά και συναντήσαμε ενδιαφέρουσες αλλαγές συμπεριφοράς που δεν περιμέναμε», δήλωσε ο Yu Tahara, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Βιοϊατρικών και Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Χιροσίμα. «Έτσι, στοχεύσαμε τις έρευνές μας σε αυτές τις ‘ζαχαρούχες’ επιπτώσεις».

Η ομάδα έδωσε ζαχαρούχο νερό καφεΐνης που περιέχει 0,1% καφεΐνη, που είναι η μισή συγκέντρωση του εσπρέσο, και είτε 1% σακχαρόζη, που είναι το ένα δέκατο της συγκέντρωσης των περισσότερων ενεργειακών ποτών, είτε 0,1% σακχαρίνη. «Η πρόσθετη γλυκύτητα δεν άλλαξε την ποσότητα αυτού του νερού καφεΐνης που έπιναν τα ζώα εργαστηρίου, επομένως τα αποτελέσματα δεν θα μπορούσαν να είναι απλώς το αποτέλεσμα της κατανάλωσης περισσότερης καφεΐνης», πρόσθεσε ο Yu Tahara. «Έπρεπε να είναι ο συνδυασμός καφεΐνης και γλυκαντικού».

Τα πειραματόζωα που είχαν καταναλώσει το μείγμα καφεΐνης-γλυκαντικού βίωσαν μια πολύ μεγάλη περίοδο ύπνου-αφύπνισης «ελεύθερης λειτουργίας» 26–30 ωρών, και μερικά άλλαξαν ακόμη και από έναν νυχτερινό κιρκάδιο ρυθμό σε έναν ημερήσιο.

Αυτά τα αποτελέσματα συνέχισαν να συμβαίνουν ακόμη και όταν τα πειραματόζωα υποβλήθηκαν σε επίμονο σκοτάδι. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο συνδυασμός καφεΐνης και γλυκύτητας μπορεί να δημιουργεί ένα αντικρουόμενο σήμα μέσα στο σώμα, πιθανώς με τη μεσολάβηση μιας άλλης διάσημης χημικής ουσίας, της ντοπαμίνης. Τόσο η καφεΐνη όσο και τα γλυκαντικά ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο, οδηγώντας στην απελευθέρωση ντοπαμίνης. Είναι αυτό το διπλό χτύπημα της ντοπαμίνης που θα μπορούσε να συμβάλει στην εμφάνιση των ρυθμών δραστηριότητας μακράς περιόδου.

Οι ερευνητές στοχεύουν τώρα να διερευνήσουν περαιτέρω την πιθανή σύνδεση ντοπαμίνης και να δουν εάν η ενίσχυση στην καφεΐνη που προκαλείται από ένα γλυκαντικό αναπαράγεται στους ανθρώπους, θεωρώντας ότι τα ευρήματα μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες για την κατανόησή μας για το πώς ζαχαρούχα ροφήματα με καφεΐνη επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία.

Πολλές υγειονομικές αρχές συνιστούν ένα ανώτατο όριο στην ποσότητα καφεΐνης που καταναλώνεται την ημέρα ή συνιστούν μειωμένη κατανάλωση αργά το απόγευμα ή το βράδυ, καθώς οι υπερβολικές ποσότητες συνδέονται με μειωμένη ποιότητα ύπνου και αυξημένες τάσεις αϋπνίας, που με τη σειρά τους έχει μια σειρά αρνητικών σωματικών και επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.

Παράλληλα, οι ερευνητές θέλουν να μελετήσουν, επίσης, τα αποτελέσματα της πρόσληψης καφεΐνης και γλυκαντικών το πρωί. «Αν θέλεις να είσαι ακόμα πιο ζωηρός το πρωί, ίσως θελήσεις να φροντίσεις να πάρεις τον καφέ σου με κάτι γλυκό για πρωινό», εξηγεί ο Yu Tahara.