Η κρεατίνη μπορεί να έχει συνδεθεί, κυρίως, με την αύξηση της μυϊκής δύναμης, όμως τα τελευταία χρόνια η επιστημονική έρευνα —αλλά και το ενδιαφέρον του κοινού— στρέφεται ολοένα και περισσότερο στα οφέλη της για τον εγκέφαλο. Αν και περίπου το 95% των αποθεμάτων κρεατίνης του οργανισμού βρίσκεται στους μυς, το υπόλοιπο 5% αποθηκεύεται στον εγκέφαλο. Δεν προκαλεί, λοιπόν, έκπληξη ότι πλήθος μελετών συσχετίζει την πρόσληψή της με σημαντικά γνωστικά οφέλη.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ας δούμε αναλυτικά τους πέντε πιο απρόσμενους τρόπους με τους οποίους η κρεατίνη μπορεί να στηρίξει την εγκεφαλική λειτουργία.
Τροφοδοτεί την ενέργεια του εγκεφάλου
Ο εγκέφαλος καταναλώνει περισσότερη ενέργεια από οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος. Η κρεατίνη συμβάλλει στην παραγωγή αυτής της ενέργειας, λειτουργώντας ως ένα είδος εφεδρικής «μπαταρίας» στην οποία ο εγκέφαλος —όπως και οι μυϊκοί ιστοί— μπορεί να βασιστεί για την αναγέννηση του ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη), της βασικής μονάδας ενέργειας των κυττάρων.
Ενισχύει τη μνήμη και τη μαθησιακή ικανότητα
Η αποθήκευση και ανάκληση πληροφοριών απαιτούν σημαντική ποσότητα νοητικής ενέργειας, κάτι στο οποίο η κρεατίνη μπορεί να συμβάλει στο να παραχθεί πιο αποτελεσματικά.
Μια μετα-ανάλυση του 2023, η οποία εξέτασε τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές για την επίδραση της συμπληρωματικής κρεατίνης στη μνήμη, έδειξε ότι η ουσία μπορεί να ενισχύσει τη γνωστική απόδοση, ιδίως σε άτομα άνω των 65 ετών.
Αντίστοιχα, μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση του 2024 έδειξε ότι όσοι λάμβαναν κρεατίνη:
· Κατέγραψαν 15% βελτίωση στην ανάκληση και στη μαθησιακή ικανότητα
· Βελτίωσαν την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών κατά 19%
· Παρουσίασαν 13% αύξηση στη συγκέντρωση και την προσοχή
Σε κρατά πνευματικά «αιχμηρό» σε στρες ή έλλειψη ύπνου
Άυπνες νύχτες, πιεστικά deadlines, ταξίδια και συναισθηματικό στρες αυξάνουν δραματικά τις ενεργειακές απαιτήσεις του εγκεφάλου. Η κρεατίνη βοηθά στη διατήρηση νοητικής αντοχής σε αυτές τις απαιτητικές συνθήκες, διατηρώντας τα ενεργειακά αποθέματα πλήρως «γεμάτα».
Σε μελέτη του 2024, υψηλότερη δόση κρεατίνης κατάφερε να αντισταθμίσει την πνευματική «βαρύτητα» που προκαλεί ο ύπνος μόλις τριών ωρών. Μέσα σε τρεις ώρες από τη λήψη της, παρατηρήθηκαν θετικές μεταβολές στον εγκεφαλικό μεταβολισμό και στη γνωστική απόδοση, με το μέγιστο όφελος να καταγράφεται στη τέταρτη ώρα και να διαρκεί συνολικά έως και εννέα ώρες.
Τα μεγαλύτερα οφέλη καταγράφηκαν στην ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών και στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Υποστηρίζει την υγιή δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών
Η κρεατίνη συμβάλλει, επίσης, στη διατήρηση υγιούς λειτουργίας των νευροδιαβιβαστών. Γιατί αυτό είναι σημαντικό; Επειδή τα νευρικά κύτταρα επικοινωνούν μέσω χημικών σημάτων και αυτός ο μηχανισμός βασίζεται σε επαρκή κυτταρική ενέργεια.
Το αποτέλεσμα είναι πιο ομαλή μετάδοση σημάτων, καλύτερη «επικοινωνία» μεταξύ των νευρώνων και συνολικά πιο σταθερή γνωστική λειτουργία μέσα στη διάρκεια της ημέρας.
Συμβάλλει στη συγκέντρωση και τη νοητική ζωτικότητα με την ηλικία
Τα φυσικά αποθέματα κρεατίνης μειώνονται με το πέρασμα του χρόνου, κάτι που επηρεάζει την ισορροπία ενέργειας του εγκεφάλου. Η συμπληρωματική πρόσληψη βοηθά στη διατήρηση αυτής της ισορροπίας, ενισχύοντας τη διαύγεια, τη συγκέντρωση και τη γενικότερη γνωστική ζωτικότητα. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές μελέτες καταλήγουν ότι η κρεατίνη είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για άτομα 50 ετών και άνω.
Παράλληλα, νέες ενδείξεις υποδεικνύουν ότι η κρεατίνη μπορεί να συμβάλει στη μείωση του οξειδωτικού στρες, διαδικασία που σε διαφορετική περίπτωση επιταχύνει τη γήρανση.
Πώς να λάβετε κρεατίνη για εγκεφαλική υγεία
Η κλασική δόση των 5 γραμμαρίων κρεατίνης μονοϋδρικής, που χρησιμοποιείται για μυϊκή ενίσχυση, υποστηρίζει εξίσου και την εγκεφαλική λειτουργία και μπορεί να αυξηθεί έως και στα 10 γραμμάρια ημερησίως. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα σκευάσματα κρεατίνης βελτιστοποιημένα για γνωστικά οφέλη. Είναι χρήσιμο να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, πριν επιλέξετε το κατάλληλο για εσάς συμπλήρωμα κρεατίνης.
Σημαντικό: Η κρεατίνη πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά, όχι μόνο τις ημέρες προπόνησης.
Η κρεατίνη μπορεί να ξεκίνησε ως «εργαλείο» αποκλειστικά για τη γυμναστική, ωστόσο πλέον γνωρίζουμε ότι αποτελεί ένα πολύτιμο συμπλήρωμα για την εγκεφαλική λειτουργία και τη μακροζωία. Για όσους ενδιαφέρονται ειδικά για τα γνωστικά της οφέλη, η επιλογή ενός εξειδικευμένου σκευάσματος μπορεί να προσφέρει μια πιο στοχευμένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση.
