Τα αντισυλληπτικά χάπια έχουν φτάσει πλέον στην 4η γενιά και είναι εκατομμύρια οι γυναίκες που τα παίρνουν είτε για αντισύλληψη είτε για να αντιμετωπίσουν ορμονικές διαταραχές. Τι λένε, σήμερα, οι ερευνητές για την ασφάλειά τους;
Τα αντισυλληπτικά χάπια προσφέρουν αποτελεσματική αντισύλληψη σε εκατομμύρια γυναίκες ή βοηθούν σε ανισορροπίες ορμονών, όπως στην περίπτωση των πολυκυστικών ωοθηκών. Από την άλλη, έχουν αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και αμφισβήτησης για δεκαετίες, καθώς έχουν κατηγορηθεί για διάφορες επιπτώσεις στην υγεία των γυναικών. Ωστόσο, με τη συνεχή επιστημονική πρόοδο και την ανάπτυξη νέας γενιάς ορμονικών σκευασμάτων, η εικόνα αλλάζει. Τα σύγχρονα χάπια, όταν συνταγογραφούνται από γιατρό που έχει εξετάσει λεπτομερώς το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό της γυναίκας, αποτελούν μια ασφαλή και αποτελεσματική επιλογή αντισύλληψης. Ανάμεσα στους μύθους που καταρρίπτονται, είναι και εκείνος που θέλει τα χάπια να αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος – κάτι που οι τελευταίες μελέτες αποδεικνύουν πως δεν ισχύει.
Οι βασικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με τα αντισυλληπτικά χάπια
Τα αντισυλληπτικά χάπια, και ιδιαίτερα εκείνα που περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνων και προγεστερινοειδών, είναι διαδεδομένα σε παγκόσμια κλίμακα χάρη στην υψηλή τους αποτελεσματικότητα κατά μίας ανεπιθύμητης κύησης. Ωστόσο, η χρήση τους συνδέεται με συγκεκριμένους κινδύνους που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν την έναρξη της αγωγής.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα και της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, η Δρ. Μαρία Καπαρέλου, ο καθηγητής Θάνος Δημόπουλος και η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, ένας από τους πιο σοβαρούς κινδύνους είναι η φλεβική θρομβοεμβολή. Πρόκειται για τη δημιουργία θρόμβων στο φλεβικό δίκτυο, που μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή. Ο σχετικός κίνδυνος αυξάνεται κατά 2 έως 4 φορές σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, ειδικά κατά τους πρώτους έξι μήνες της χρήσης ή σε γυναίκες με γενετική προδιάθεση (κληρονομική θρομβοφιλία) ή θετικό οικογενειακό ιστορικό.
Επιπλέον, τα χάπια έχουν συνδεθεί με μικρή αύξηση του κινδύνου για προβλήματα με την κυκλοφορία του αίματος, όπως ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο και έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αυτός ο κίνδυνος είναι υψηλότερος για γυναίκες άνω των 35 ετών που καπνίζουν ή πάσχουν από υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη ή άλλα καρδιοαγγειακά νοσήματα.
Καρκίνοι που φαίνεται να συνδέονται
Μία άλλη συχνή ανησυχία για τα αντισυλληπτικά φάρμακα είναι η σύνδεσή τους με καρκίνο. Όταν μιλάμε για τη σχέση των αντισυλληπτικών χαπιών με τον καρκίνο, η εικόνα είναι σύνθετη. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ήπια αύξηση του κινδύνου για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, όπως:
• Καρκίνος του μαστού: Η παρατεταμένη χρήση (πέραν των 5 ετών) φαίνεται να σχετίζεται με μικρή αύξηση του κινδύνου, ειδικά σε γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό.
• Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Επίσης καταγράφεται αυξημένος σχετικός κίνδυνος, ιδίως σε περιπτώσεις μακροχρόνιας χρήσης.
Καρκίνοι από τους οποίους πιθανώς προστατεύουν
Σε αντίθεση με τις παραπάνω περιπτώσεις, τα αντισυλληπτικά χάπια φαίνεται πως προσφέρουν προστασία έναντι άλλων μορφών καρκίνου:
• Καρκίνος των ωοθηκών: Η χρήση χαπιών μειώνει τον σχετικό κίνδυνο κατά 30–50%, ανάλογα με τη διάρκεια χρήσης.
• Καρκίνος του ενδομητρίου: Παρόμοια μείωση στον κίνδυνο παρατηρείται και εδώ.
• Καρκίνος του παχέος εντέρου: Τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά και σε αυτό το πεδίο, αν και η προστατευτική επίδραση δεν είναι ακόμη απόλυτα τεκμηριωμένη.
Τα νέα δεδομένα για τη σχέση των αντισυλληπτικών με τον καρκίνο του ήπατος
Ίσως το πιο σημαντικό εύρημα των τελευταίων χρόνων είναι η απουσία ουσιαστικής σύνδεσης μεταξύ των αντισυλληπτικών και του καρκίνου του ήπατος.Πρόσφατη πληθυσμιακή μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο, που δημοσιεύθηκε στο TheLancetOncology, ανέλυσε δεδομένα από δύο μεγάλες προοπτικές μελέτες:
• Million Women Study (MWS): Περιέλαβε πάνω από 1,3 εκατομμύρια γυναίκες, από τις οποίες σχεδόν 775.000 ήταν χρήστριες χαπιών. Μετά από 21,4 χρόνια παρακολούθησης, δεν καταγράφηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στον αριθμό καρκίνων του ήπατος μεταξύ χρηστριών και μη χρηστριών.
• UK Biobank: Από τις 253.000 γυναίκες, 206.000 ήταν χρήστριες αντισυλληπτικών. Και εδώ, τα 191 περιστατικά καρκίνου του ήπατος που καταγράφηκαν δεν έδειξαν στατιστική συσχέτιση με τη χρήση των χαπιών.
Μια παράλληλη συστηματική ανασκόπηση 23 μελετών και μετα-ανάλυση 5.422 περιπτώσεων κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα: δεν υπάρχει σαφής σύνδεση. Αν και σημειώθηκε μικρή αύξηση του κινδύνου σε χρήστριες με χρήση ≥5 ετών, οι ειδικοί σημειώνουν ότι η αύξηση αυτή μπορεί να επηρεάζεται από άλλους παράγοντες.
Τι κρατάμε
Τα αντισυλληπτικά χάπια, όταν χρησιμοποιούνται υπό ιατρική καθοδήγηση, αποτελούν όχι μόνο ένα ασφαλές μέσο αντισύλληψης αλλά και μια δυνητικά προστατευτική παρέμβαση απέναντι σε ορισμένους καρκίνους. Η σύγχρονη επιστήμη απομακρύνει τους αδικαιολόγητους φόβους, αποδεικνύοντας πως, τουλάχιστον όσον αφορά στον καρκίνο του ήπατος, δεν υπάρχει ανησυχία. Η σωστή ενημέρωση και η εξατομικευμένη προσέγγιση είναι το κλειδί για τη λήψη ασφαλών και αποτελεσματικών αποφάσεων, πάντα σε συνεργασία με τον γιατρό που μας παρακολουθεί.
