Πολλοί κάνουν το πρώτο τους μπάνιο τις ημέρες του Πάσχα ή την Πρωτομαγιά. Μπορεί αυτή η συνήθεια να κρύβει κινδύνους για την υγεία μας;
Κάποιοι δεν μπαίνουν στη θάλασσα αν δεν έχει μπει για τα καλά το καλοκαίρι, άλλοι ανυπομονούν να κάνουν μια αναζωογονητική βουτιά στα παγωμένα νερά ακόμη κι αν είναι Απρίλιος ή Μάιος. Τι λένε οι ειδικοί για αυτήν τη wellness συνήθεια, να την υιοθετήσουμε ή όχι;
Ένα ερώτημα από την -μακρινή- εποχή του Ιπποκράτη
Ο Ιπποκράτης ήταν ένας από τους πρώτους που ενδιαφέρθηκε για τη σχέση μεταξύ του κρύου νερού και της επίδρασης που έχει στο σώμα. Ο «πατέρας της Ιατρικής», όπως τον αποκαλούμε, είχε δείξει ενδιαφέρον για τις θεραπευτικές δυνάμεις του νερού και παρατήρησε πώς το κρύο νερό διεγείρει τα αιμοφόρα αγγεία, τονώνει την κυκλοφορία, την πέψη και τον μεταβολισμό και ξυπνά την όρεξη, έχοντας μια αναζωογονητική επίδραση. Σύμφωνα με πηγές, χρησιμοποιούσε τα λουτρά εμβάπτισης σε κρύο νερό για να καταπολεμήσει αποτελεσματικά τη σωματική και πνευματική κόπωση.
Ωστόσο, ο Ιπποκράτης σημείωσε επίσης ότι τα αδύναμα άτομα, οι πολύ νέοι και οι πολύ ηλικιωμένοι δεν πρέπει να βυθίζονται καθόλου σε κρύο νερό. Αυτό, φυσικά, έχει να κάνει με το πώς το κρύο νερό θα μπορούσε να έχει επικίνδυνες παρενέργειες σε άτομα με καρδιακά προβλήματα.
Τι γνωρίζουμε σήμερα για το κολύμπι σε κρύο νερό από επιστημονική άποψη;
Σε μελέτη του 2018 σχετικά με την επίδραση της κολύμβησης στη θάλασσα στην κατάθλιψη, μια 24χρονη γυναίκα με συμπτώματα μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής και άγχους δοκίμασε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα κολύμβησης σε ανοιχτή θάλασσα. Σύμφωνα με τους συγγραφής της μελέτης, η εβδομαδιαία κολύμβηση οδήγησε σε «άμεση βελτίωση της διάθεσης μετά από κάθε κολύμβηση και σε διαρκή και σταδιακή μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης». Η μελέτη αυτή προκάλεσε ένα νέο ενδιαφέρον για την κολύμβηση στη θάλασσα. Έκτοτε έχουν εμφανιστεί πολλές μελέτες που απαριθμούν τα οφέλη της κολύμβησης σε κρύο νερό όπως:
– Το κρύο νερό ενισχύει το ανοσοποιητικό σας σύστημα
– Το κρύο νερό βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος
– Το κρύο νερό αυξάνει τη λίμπιντό
– Το κρύο νερό καίει θερμίδες
– Το κρύο νερό μειώνει το στρες
– Η τακτική κολύμβηση μπορεί να μειώσει τις επιπτώσεις της κατάθλιψης ή του άγχους
Ωστόσο, η Maja-Lisa Løchen, καρδιολόγος και καθηγήτρια προληπτικής ιατρικής στο Αρκτικό Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας στο Tromsø, επισήμανε ότι δεν υπάρχουν πολλές μελέτες σχετικά με τα οφέλη της κολύμβησης σε κρύο νερό. (Να πούμε, ωστόσο, πως προφανώς δεν μπορεί να συγκριθεί το κρύο νερό στις θάλασσες του βορρά με το δικό μας κρύο νερό!!!!)
Για παράδειγμα, ορισμένες μελέτες υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι που κολυμπούν το χειμώνα έχουν λιγότερες αναπνευστικές λοιμώξεις. Ωστόσο, αυτό το εύρημα θα μπορούσε να επηρεαστεί από το γεγονός ότι οι κολυμβητές του χειμώνα μπορεί να έχουν ήδη καλύτερη υγεία από τους μη κολυμβητές.
Μια μελέτη από το 2020, με τίτλο Cold Water Swimming-Benefits and Risks: A Narrative Review, προσπάθησε να περιγράψει τα οφέλη της κολύμβησης σε κρύο νερό. Και το συμπέρασμα των ερευνητών ακούγεται εύστοχο: «Η τακτική προπόνηση κολύμβησης σε κρύο νερό φαίνεται να έχει θετική επίδραση σε διάφορα συστήματα, όπως το καρδιαγγειακό σύστημα, το ενδοκρινικό σύστημα, το ανοσοποιητικό σύστημα και ο ψυχισμός. Ωστόσο, η κολύμβηση σε κρύο νερό εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία των άπειρων και ανεκπαίδευτων κολυμβητών. […] απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την πλήρη κατανόηση των οφελών για την υγεία από την επιχείρησή της».
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως ένας άνθρωπος που δεν έχει συνηθίσει να κολυμπάει σε κρύο νερό μπορεί να υποστεί σοκ από το κρύο και αν δεν ακούσει το σώμα του, υποθερμία. Πρόκειται για σοβαρή απειλή που μπορεί να εμποδίσει σοβαρά τα αντανακλαστικά και την ικανότητά μας για κολύμπι.
Πρακτικά, είναι ωφέλιμο το κολύμπι σε κρύο νερό;
Οι μελέτες απαντούν μάλλον θετικά. Το αν όμως για τον καθένα μας είναι ωφέλιμο να μπαίνει στη θάλασσα όσο το νερό είναι ακόμα κρύο, αυτό είναι πιο εξατομικευμένο και δύσκολο να απαντηθεί. Το σίγουρο είναι ότι η κολύμβηση σε κρύο νερό έχει οφέλη αλλά και πιθανούς κινδύνους εάν δεν λαμβάνουμε υπόψη τα «σήματα» που μας στέλνει το σώμα μας και εάν το παρακάνουμε.
Σε κάθε περίπτωση, για λόγους ασφαλείας, είναι σημαντικό να μην είμαστε μόνοι μας σε μια ερημική παραλία και να μην ανοιγόμαστε στα βαθιά. Τέλος, για ανθρώπους με καρδιαγγειακά νοσήματα ή άσθμα, καλό είναι να έχει προηγηθεί μια συζήτηση με τον γιατρό, ώστε να γνωρίζουν εάν το κολύμπι στο κρύο νερό μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία τους.
