Δροσερά ντους και λιγότερος καφές: η ποιότητα του ύπνου βλάπτεται από τις υψηλότερες θερμοκρασίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και οι επιστήμονες λένε ότι πρέπει να μάθουμε πώς να προσαρμοστούμε.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πολύ ευαίσθητος στη θερμότητα, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες να ανεβάζουν τον κεντρικό θερμοστάτη του σώματος και να ενεργοποιούν τα συστήματα στρες. Οι επιστήμονες διερευνούν ολοένα και περισσότερο μηχανισμούς που μπορούν να βοηθήσουν το σώμα να προσαρμοστεί στις αυξανόμενες θερμοκρασίες που επηρεάζουν τον ύπνο μας και οδηγούν σε επιπλοκές στην υγεία.
«Η άνοδος της θερμοκρασίας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή και την αστικοποίηση αποτελεί πλανητική απειλή για τον ύπνο του ανθρώπου και ως εκ τούτου την υγεία, τις επιδόσεις και την ευημερία», σύμφωνα με μια ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας του 2024 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sleep Medicine. Οι άνθρωποι έχασαν κατά μέσο όρο 44 ώρες ύπνου το χρόνο κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα σε σύγκριση με προηγούμενες περιόδους, σύμφωνα με μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “One Earth”, η οποία συνέδεσε τα δεδομένα με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Η εντατικοποίηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα μπορούσε να οδηγήσει σε ετήσια απώλεια 50 έως 58 ωρών ύπνου ανά άτομο έως το 2099, σύμφωνα με έρευνα με επικεφαλής τον Kelton Minor, από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, με βάση στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από περισσότερα από 47.000 άτομα σε 68 χώρες. «Πλέον χρειάζονται επειγόντως επεμβατικές μελέτες και πειράματα πεδίου για να προωθηθεί η προσαρμογή και να διαφυλαχθεί ο ουσιαστικός αποκαταστατικός ρόλος του ύπνου σε έναν πιο ζεστό κόσμο», ανέφεραν ο Minor και άλλοι συγγραφείς της εργασίας.
Οι νευρώνες που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία και τον ύπνο στον εγκέφαλο είναι πολύ διασυνδεδεμένοι και η μείωση του εσωτερικού θερμοστάτη του σώματος είναι το κλειδί για τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου.
Η προσαρμογή στη θερμότητα έχει κόστος για το σώμα, σύμφωνα με τον Fabien Sauvet, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Paris Cite. «Ιδρώνουμε περισσότερο και γρηγορότερα, για παράδειγμα, αλλά αυτό απαιτεί επιπλέον ενυδάτωση. Και έχει όρια, επομένως κατά τη διάρκεια του καύσωνα, το πιο σημαντικό πράγμα είναι να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας, όπως δραστηριότητες, προγράμματα και ρούχα», είπε ο Sauvet.
Αλλά οι άνθρωποι μπορούν να «ανεχθούν υψηλότερες θερμοκρασίες από ό,τι συνήθως πιστεύαμε», πρόσθεσε, επισημαίνοντας αρκετές μελέτες που δείχνουν ότι η καλή ποιότητα ύπνου μπορεί να επιτευχθεί με θερμοκρασία δωματίου έως και 28 βαθμούς Κελσίου. Αμφισβητώντας «την ψευδή πεποίθηση ότι η κρεβατοκάμαρα πρέπει να είναι στους 18-20 βαθμούς Κελσίου», είπε ότι ο ύπνος με ελαφριά ρούχα όπως μπλουζάκι και σορτς και με απλό σεντόνι καθώς και καλό αερισμό, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση μερικών βαθμών. «Αν κοιμόμαστε πάντα με κλιματισμό, δεν θα εγκλιματιστούμε ποτέ», είπε.
Πολεμήστε τους «εχθρούς του ύπνου»
Η Armelle Rancillac, νευροεπιστήμονας στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας στη Βιολογία, είπε ότι οτιδήποτε πέρα από τους 28 βαθμούς Κελσίου «γίνεται πολύ πιο περίπλοκο».
Είναι γνωστό ότι η υπερβολική έλλειψη ύπνου διαταράσσει την ανάκαμψη του σώματος. Βραχυπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπνηλία, κόπωση και υψηλότερο κίνδυνο ατυχημάτων στο χώρο εργασίας ή στο δρόμο. Μακροπρόθεσμα, μπορεί να δημιουργήσει ένα επιβλαβές «χρέος» στον ύπνο, επηρεάζοντας τον μεταβολισμό μας και αυξάνοντας τον κίνδυνο αύξησης βάρους, διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων και ακόμη και νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ, είπε η Rancillac. Το έλλειμμα ύπνου μπορεί επίσης να μειώσει την αντίσταση στο στρες και να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία.
Για να κοιμάστε καλύτερα σε ένα πιο ζεστό περιβάλλον, η Rancillac τόνισε ότι υπάρχει ανάγκη «να εξαλείψουμε ή τουλάχιστον να δώσουμε προσοχή στους εχθρούς του ύπνου». Πριν από τον ύπνο, συνιστάται να κάνετε ένα δροσερό ντους –αλλά όχι παγωμένο– μειώνοντας τα διεγερτικά όπως ο καφές και να περιορίσετε το αλκοόλ, που διευκολύνει τον ύπνο, αλλά αυξάνει ελαφρώς την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος. Αποφύγετε τα υδρομασάζ μετά από μια προπόνηση, προτιμώντας τις εξωτερικές θερμοκρασίες ή ένα κρύο μπάνιο, λέει λ Sauvet.
Ο μεσημεριανός ύπνος κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας έχει επίσης αποδειχθεί ότι μετριάζει τις επιπτώσεις ενός ελλείμματος ύπνου. Σύντομοι μεσημεριανοί ύπνοι – «30 έως 40 λεπτά και πριν τις 2 μ.μ.». – είναι ιδανικά, ώστε να μην παρεμποδίζουν τον καλό βραδινό ύπνο, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Πηγή: Daily Sabah
