Με τον Αύγουστο να φτάνει στο αποκορύφωμά του και τις θερμοκρασίες να δοκιμάζουν τις αντοχές όλων, ένας ακόμη «εισβολέας» κάνει αισθητή την παρουσία του: τα κουνούπια. Η ζέστη και η υγρασία δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την αναπαραγωγή και δράση τους, η οποία κορυφώνεται το δίμηνο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου.
Ο αόρατος εχθρός του καλοκαιριού
Για τους γονείς, ο ενοχλητικός βόμβος των κουνουπιών δεν είναι απλώς μια ταλαιπωρία, αλλά λόγος σοβαρής ανησυχίας. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι πιο ευάλωτα στο τσίμπημα και ενδέχεται να παρουσιάσουν έντονες αντιδράσεις, αλλεργίες ή ακόμη και δερματικές και συστηματικές λοιμώξεις — όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου ή ο δάγκειος πυρετός.
Γιατί τα μωρά αντιδρούν πιο έντονα στα τσιμπήματα
Όπως εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Δρ. Χρήστος Στάμου, τα τσιμπήματα κουνουπιών στα μωρά προκαλούν συχνά εντονότερες αντιδράσεις σε σύγκριση με τους ενήλικες. Κι αυτό γιατί το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σάλιο που εγχέεται από το κουνούπι στο σημείο του τσιμπήματος προκαλεί απλώς φαγούρα και ερυθρότητα. Όμως στα πρώτα χρόνια της ζωής, οι αντιδράσεις μπορεί να είναι πιο σοβαρές: έντονος κνησμός, πρήξιμο, πυρετός, διόγκωση λεμφαδένων ή — σπανιότερα — αναπνευστική δυσχέρεια και απώλεια αισθήσεων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση.
Άμεσες ή καθυστερημένες αντιδράσεις; Τι να προσέξετε
Οι αντιδράσεις στα τσιμπήματα δεν είναι ίδιες για όλους και ούτε εμφανίζονται πάντα άμεσα. Ο δρ Στάμου εξηγεί ότι υπάρχουν δύο βασικά είδη:
Άμεση αντίδραση: Πομφός (εξόγκωμα) με κοκκινίλα και κνησμό εμφανίζεται μέσα σε 20-30 λεπτά από το τσίμπημα.
Καθυστερημένη αντίδραση: Ίδια συμπτώματα που κορυφώνονται 24-36 ώρες αργότερα.
Με την πάροδο του χρόνου, ο οργανισμός σταδιακά «εκπαιδεύεται» να μην αντιδρά έντονα στο σάλιο του κουνουπιού. Αυτή η φυσική ανοχή περνά από πέντε στάδια, ξεκινώντας από μια απλή κόκκινη κηλίδα και καταλήγοντας —σε αρκετά άτομα— στην πλήρη απουσία συμπτωμάτων.
Ωστόσο, σύμφωνα με σχετική μελέτη, 6 στους 10 ανθρώπους παραμένουν για δεκαετίες στο στάδιο έντονης αντίδρασης, χωρίς να φτάνουν ποτέ στην πλήρη απευαισθητοποίηση.
Ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο;
Τα παιδιά με έντονη τοπική αντίδραση (πομφός άνω των 5 χιλιοστών) και δυνατό κνησμό είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν αλλεργία. Η επίμονη φαγούρα οδηγεί συχνά σε ξύσιμο, προκαλώντας εκδορές, ουλές ή υπερμελάγχρωση του δέρματος.
Το λεγόμενο σύνδρομο Skeeter, δηλαδή η αλλεργική αντίδραση στα τσιμπήματα κουνουπιών, εκδηλώνεται μέσα σε λίγες ώρες και υποχωρεί μετά από 3 έως 10 ημέρες. Περιλαμβάνει μεγάλα οιδήματα, ερυθρότητα, τοπικό πυρετό και διόγκωση των λεμφαδένων.
Επιπλέον, τα ατοπικά παιδιά, δηλαδή όσα πάσχουν από αλλεργικές παθήσεις, όπως ατοπική δερματίτιδα, άσθμα ή αλλεργική ρινίτιδα, είναι πιο ευαίσθητα. Σύμφωνα με μελέτη, το 32% των παιδιών που παρουσίασαν ισχυρές αντιδράσεις σε τσιμπήματα είχαν συνοδό ατοπική νόσο.
Πώς να προστατεύσετε τα μικρά σας
Το καλοκαίρι είναι γεμάτο παιχνίδι και εξόδους, όμως απαιτείται προσοχή, ειδικά για όσους θα περάσουν τις διακοπές τους στην εξοχή ή σε τροπικές χώρες, όπου τα κουνούπια είναι πιο ενεργά και επικίνδυνα. Ο κύριος στόχος είναι η πρόληψη.
Ο Δρ. Στάμου συνιστά τις εξής πρακτικές:
Απαλά, άοσμα προϊόντα για την περιποίηση του δέρματος
Μακρυμάνικα ρούχα σε παλ αποχρώσεις
Παραμονή σε δροσερούς χώρους ώστε να αποφεύγεται η εφίδρωση
Κουνουπιέρες για τα κρεβατάκια και σίτες στα παράθυρα
Απομάκρυνση στάσιμων νερών από μπαλκόνια, αυλές, γλάστρες
Αποφυγή εξωτερικών χώρων με υγρασία, ιδιαίτερα το σούρουπο
Εντομοαπωθητικά: Τι ισχύει για τα μωρά;
Η χρήση εντομοαπωθητικών στα μικρά παιδιά πρέπει να γίνεται με φειδώ και αυστηρή τήρηση των οδηγιών. Οι ειδικοί προτείνουν:
Να χρησιμοποιούνται μόνο σκευάσματα κατάλληλα για βρέφη
Να αποφεύγεται η εφαρμογή στο πρόσωπο και στα χέρια, καθώς τα βρέφη τα φέρνουν συχνά στο στόμα
Να αποφεύγεται η χρήση σε σημεία με εκδορές ή δερματικά προβλήματα
Να αφαιρούνται με νερό και σαπούνι μόλις περάσει ο κίνδυνος τσιμπήματος
Να ελέγχεται η ηλικιακή καταλληλότητα κάθε προϊόντος (π.χ. κάποιο επιτρέπονται μόνο μετά τον 1ο χρόνο)
Τα περισσότερα απωθητικά είναι ασφαλή για χρήση από τους 3 μήνες και άνω, ωστόσο οι γονείς πρέπει πάντα να συμβουλεύονται την ετικέτα και τον παιδίατρό τους. Επίσης, η επάλειψη πρέπει να ανανεώνεται συχνά, καθώς ο ιδρώτας και το νερό μειώνουν τη διάρκεια δράσης του προϊόντος.
Πρόληψη = Προστασία
Τα κουνούπια μπορεί να φαίνονται αθώα, όμως στα ευάλωτα βρεφικά και παιδικά σώματα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα που ξεκινούν από τον έντονο κνησμό και φτάνουν μέχρι την ανάγκη για φαρμακευτική παρέμβαση. Η καλοκαιρινή ξεγνοιασιά δεν σημαίνει αμέλεια. Με προσεκτικά βήματα, σωστή ενημέρωση και πρακτικές λύσεις, οι γονείς μπορούν να κρατήσουν τα κουνούπια μακριά — και τα παιδιά τους ασφαλή.
