Ένα νέο κεφάλαιο στην αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών ανοίγει η διεθνής μελέτη TRUST, φέρνοντας στο προσκήνιο τις θεραπευτικές επιλογές και τη σημασία της εξατομικευμένης προσέγγισης.
Ο επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών είναι ο δεύτερος συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος, αλλά και ο πιο θανατηφόρος. Ο βασικός λόγος; Η διάγνωση έρχεται συνήθως αργά, όταν η νόσος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση παραμένει το βασικό θεραπευτικό εργαλείο. Ο στόχος είναι να αφαιρεθεί όλος –ή όσο το δυνατόν περισσότερος– από τον εμφανή όγκο, μια διαδικασία γνωστή ως κυτταρομείωση.
Δύο βασικές επιλογές χειρουργικής αντιμετώπισης
Στη σύγχρονη ιατρική πράξη, υπάρχουν δύο στρατηγικές για την κυτταρομείωση:
Η πρωτογενής κυτταρομειωτική χειρουργική επέμβαση (PCS), που γίνεται πριν τη χημειοθεραπεία, και
Η ενδιάμεση κυτταρομείωση (ICS), που ακολουθεί τη λεγόμενη νεοεπικουρική χημειοθεραπεία (NACT).
Η επιλογή ανάμεσα σε αυτές τις δύο δεν είναι αυτονόητη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Όπως εξηγούν οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος-Ογκολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Ογκολογίας-Αιματολογίας και πρώην Πρύτανης ΕΚΠΑ), η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται από διεπιστημονική ομάδα, με γνώμονα την ασφάλεια της ασθενούς και τη δυνατότητα πλήρους εξαίρεσης του όγκου.
Η μελέτη TRUST φέρνει απαντήσεις
Το 2025, στο Διεθνές Ογκολογικό Συνέδριο ASCO, παρουσιάστηκε μια σημαντική πολυκεντρική μελέτη φάσης 3, η TRUST, από τον Dr. Sven Mahner. Σκοπός της: Να συγκρίνει τις δύο παραπάνω θεραπευτικές στρατηγικές σε γυναίκες με προχωρημένο αλλά χειρουργικά εξαιρέσιμο καρκίνο ωοθηκών (στάδια IIIB–IVB).
Στη μελέτη, οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
Η πρώτη υποβλήθηκε σε χειρουργείο πριν τη χημειοθεραπεία (PCS)
Η δεύτερη σε χημειοθεραπεία πρώτα και στη συνέχεια σε χειρουργική επέμβαση (NACT+ICS)
Τα βασικά κριτήρια σύγκρισης ήταν η επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) και η συνολική επιβίωση (OS).
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Στα εξειδικευμένα κέντρα, όταν η χειρουργική επέμβαση πέτυχε πλήρη αφαίρεση του όγκου (R0), η επιβίωση χωρίς υποτροπή ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στην ομάδα της πρωτογενούς επέμβασης (22,2 μήνες), σε σύγκριση με την ομάδα που έλαβε πρώτα χημειοθεραπεία (19,7 μήνες).
Ωστόσο, όσον αφορά τη συνολική επιβίωση, δηλαδή τη συνολική διάρκεια ζωής, η διαφορά ήταν μικρότερη και δεν θεωρήθηκε στατιστικά σημαντική: 54,3 μήνες στην ομάδα της πρωτογενούς χειρουργικής έναντι 48,3 μηνών στην ομάδα της χημειοθεραπείας πρώτα.
Τι σημαίνουν πρακτικά αυτά τα ευρήματα;
Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι, όταν η επέμβαση γίνεται σωστά και ολοκληρωμένα, προσφέρει μεγαλύτερη περίοδο χωρίς υποτροπή. Αυτό όμως δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε μεγαλύτερη διάρκεια ζωής για όλες τις ασθενείς. Επομένως, η στρατηγική θεραπείας πρέπει να προσαρμόζεται στις δυνατότητες του κάθε νοσοκομείου, την κατάσταση της ασθενούς και τις προβλέψεις για πλήρη εκτομή του όγκου.
Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις όπου η γυναίκα έχει αυξημένο χειρουργικό κίνδυνο, ή η ομάδα εκτιμά ότι δεν είναι εφικτό να αφαιρεθεί πλήρως ο όγκος, τότε η νεοεπικουρική χημειοθεραπεία πριν το χειρουργείο είναι μια αποδεκτή και ασφαλής επιλογή.
Η αξία της εξατομίκευσης
Η μεγάλη σημασία αυτής της μελέτης έγκειται στο ότι δεν προτείνει ένα και μοναδικό «σωστό» σχήμα για όλες, αλλά τονίζει την ανάγκη εξατομικευμένης απόφασης. Παρότι η πρωτογενής χειρουργική παραμένει η ιδανική προσέγγιση υπό βέλτιστες συνθήκες, η τελική στρατηγική πρέπει να λαμβάνει υπόψη:
την εμπειρία του χειρουργικού κέντρου
τις πιθανότητες πλήρους εκτομής
τη γενική υγεία της γυναίκας
και – πολύ σημαντικό – τις δικές της επιθυμίες και προτιμήσεις
Ελπίδα για πιο στοχευμένες θεραπείες
Η μελέτη TRUST έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που οι ογκολόγοι και οι ασθενείς ήδη γνωρίζουν: δεν υπάρχει μία θεραπεία που ταιριάζει σε όλες. Με τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις, η ιατρική έχει πλέον τα εργαλεία για να σχεδιάζει θεραπείες προσαρμοσμένες στη μοναδικότητα της κάθε γυναίκας.
Η ενημέρωση, η συνεργασία με εξειδικευμένα κέντρα και η ενεργή συμμετοχή της γυναίκας στην επιλογή της θεραπείας της είναι τα κλειδιά για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών – με περισσότερη διάρκεια ζωής και ποιότητα σε κάθε βήμα της διαδρομής.
