Οι τραυματισμοί των ματιών κατά την άθληση είναι ένα συχνό, αλλά υποτιμημένο πρόβλημα που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές, ακόμη και μόνιμες βλάβες στην όραση. Με περισσότερους από 600.000 ανθρώπους να τραυματίζονται παγκοσμίως κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια επαγγελματικών ή ερασιτεχνικών αθλητικών δραστηριοτήτων, η ανάγκη για σωστή προστασία αναδεικνύεται επιτακτική.
Στην Ελλάδα, πρόσφατα δεδομένα από μελέτη στην Κρήτη αποκάλυψαν ότι σχεδόν το 5% των μη-εργατικών οφθαλμικών τραυματισμών σε ενήλικες την περίοδο 2015-2019 οφειλόταν σε συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες.
Με αφορμή τον Απρίλιο, που έχει ανακηρυχθεί Μήνας Ασφάλειας των Ματιών στον Αθλητισμό (Sports Eye Safety Month), ο Καθηγητής Οφθαλμολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και, Δρ. Αναστάσιος Κανελλόπουλος, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.
Ποια αθλήματα κρύβουν κινδύνους για τα μάτια;
Αθλήματα με έντονη σωματική επαφή ή αντικείμενα που κινούνται με υψηλή ταχύτητα, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το μπέιζμπολ, το ράγκμπι, το μπάντμιντον και το πινγκ πονγκ, πρωταγωνιστούν στη λίστα των δραστηριοτήτων με υψηλό κίνδυνο τραυματισμού στα μάτια.
Ενδεικτικά, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι περισσότερες οφθαλμικές κακώσεις σημειώνονται στο μπάσκετ και στο μπέιζμπολ, ενώ στην Ευρώπη το ποδόσφαιρο βρίσκεται στην πρώτη θέση. Αξιοσημείωτο είναι ότι στη Σιγκαπούρη καταγράφονται αυξημένα κατάγματα του οφθαλμικού κόγχου, λόγω ποδηλατικών ατυχημάτων εκτός ποδηλατοδρόμων.
Μικροί και μεγάλοι κίνδυνοι: Από εκδορές έως απώλεια όρασης
Οι τραυματισμοί αυτοί ποικίλουν: από επιφανειακές εκδορές και αιμορραγίες κάτω από τον επιπεφυκότα μέχρι σοβαρότερα περιστατικά όπως αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, ύφαιμα (συσσώρευση αίματος μέσα στο μάτι) και τραυματική οπτική νευροπάθεια.
Ιδιαίτερα ανησυχητικοί είναι οι διεισδυτικοί τραυματισμοί που προκαλούνται από μικρά αντικείμενα, όπως μπάλες μπάντμιντον ή paintball, ή από σπασμένα γυαλιά, με αποτέλεσμα ανοιχτές πληγές στον οφθαλμικό βολβό — τραύματα που συχνά οδηγούν σε μόνιμη απώλεια όρασης.
Τα μη διεισδυτικά τραύματα, παρότι δεν ανοίγουν το μάτι, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες σε εσωτερικές δομές, ενώ μακροπρόθεσμα αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης γλαυκώματος ή τραυματικού καταρράκτη.
Προστασία: Το 90% των τραυματισμών μπορεί να προληφθεί
Η αισιόδοξη πλευρά είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα αυτών των τραυματισμών – έως και 90% σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO) – μπορεί να προληφθεί με τη σωστή χρήση προστατευτικών γυαλιών. Τα ειδικά γυαλιά με ανθεκτικούς πολυκαρβονικούς φακούς συνιστώνται ανεπιφύλακτα τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά και εφήβους, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση προστατευτικού εξοπλισμού είναι αναγκαία όχι μόνο για τους αθλητές αλλά και για τους θεατές, καθώς υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις τραυματισμών από μπάλες ή παίκτες που πέφτουν στις κερκίδες.
Απλά μέτρα με τεράστια σημασία
Όπως τονίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος, ιδρυτής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας Laser Vision, «η πρόληψη είναι το κλειδί». Η σωστή εκπαίδευση, η ενημέρωση για τους κινδύνους και η χρήση του κατάλληλου προστατευτικού εξοπλισμού μπορούν να αποτρέψουν τραυματισμούς που αλλιώς θα μπορούσαν να αλλάξουν τη ζωή ενός ανθρώπου για πάντα.
Ο Απρίλιος είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για όλους —αθλητές, γονείς, προπονητές και θεατές— να ενημερωθούν, να υιοθετήσουν προληπτικά μέτρα και να προστατεύσουν το πολύτιμο αγαθό της όρασης.
