Η οστεοπόρωση παραδοσιακά θεωρείται γυναικεία υπόθεση, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση. Ωστόσο, οι νεότερες επιστημονικές έρευνες καταρρίπτουν αυτόν τον μύθο: οι άνδρες, όχι μόνο κινδυνεύουν από οστεοπόρωση, αλλά συχνά εμφανίζουν πιο σοβαρές επιπλοκές σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Η συχνότητα και η σοβαρότητα της οστεοπόρωσης στους άνδρες
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν η καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, και η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου, περίπου 6% των ανδρών άνω των 65 ετών πάσχει από οστεοπόρωση. Αν και το ποσοστό είναι χαμηλότερο σε σχέση με τις γυναίκες (27%), η βαρύτητα των καταγμάτων στους άνδρες είναι μεγαλύτερη.
Ενδεικτικό είναι ότι μετά από κάταγμα ισχίου, οι άνδρες έχουν 70% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου σε βάθος χρόνου συγκριτικά με τις γυναίκες. Αυτό καθιστά την πάθηση μια υποτιμημένη αλλά σοβαρή απειλή για την υγεία των ανδρών τρίτης ηλικίας.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο
Η οστεοπόρωση στους άνδρες δεν είναι τυχαία. Συνδέεται με μια σειρά από παράγοντες, όπως:
· Προχωρημένη ηλικία και φυσιολογική απώλεια μυϊκής μάζας (σαρκοπενία).
· Προβλήματα ισορροπίας και νευρομυϊκής λειτουργίας, που αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων.
· Χρόνιες παθήσεις, όπως νεφρική νόσος και φλεγμονώδεις ασθένειες.
· Απότομη απώλεια βάρους.
· Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών φαρμάκων.
· Προηγούμενα κατάγματα, τα οποία αποτελούν ισχυρό προγνωστικό δείκτη για νέα επεισόδια.
Γιατί η πρόληψη στους άνδρες καθυστέρησε;
Για δεκαετίες, η έρευνα και η πρόληψη επικεντρώθηκαν στις γυναίκες, αφήνοντας τους άνδρες εκτός συστηματικού ελέγχου. Οι μεγάλες κλινικές μελέτες είχαν σχεδιαστεί κυρίως για τον γυναικείο πληθυσμό, γεγονός που περιόρισε την ανάπτυξη κατευθυντήριων οδηγιών για τους άνδρες.
Η νέα αμερικανική μελέτη που αλλάζει τα δεδομένα
Πρόσφατη κλινική δοκιμή στις ΗΠΑ, με τη συμμετοχή 3.112 ανδρών ηλικίας 65-85 ετών με παράγοντες κινδύνου, έφερε στο φως μια καινοτόμο προσέγγιση πρόληψης: την Υπηρεσία Υγείας Οστών εξ αποστάσεως (Bone Health Service – BHS).
Στο πλαίσιο του προγράμματος:
· Οι άνδρες κλήθηκαν να υποβληθούν σε εξέταση οστικής πυκνότητας (DEXA).
· Οι θεράποντες ιατροί έλαβαν ηλεκτρονικές εισηγήσεις για την κατάλληλη φροντίδα.
· Ένας νοσηλευτής-συντονιστής αναλάμβανε την παρακολούθηση και τη συμμόρφωση στη θεραπεία μέσω τηλεϊατρικής.
Αποτελέσματα:
· 49% των συμμετεχόντων της ομάδας BHS έκαναν εξέταση οστικής πυκνότητας, έναντι μόλις 2% στην ομάδα συνήθους φροντίδας.
· Πάνω από τους μισούς διαγνώστηκαν με οστεοπενία ή οστεοπόρωση.
· Η πλειονότητα ξεκίνησε θεραπεία και τη συνέχισε με συνέπεια.
· Μετά από δύο χρόνια, η οστική πυκνότητα στο ισχίο ήταν σημαντικά βελτιωμένη στην ομάδα παρέμβασης.
Η μελέτη αποδεικνύει ότι ο στοχευμένος έλεγχος ανδρών με παράγοντες κινδύνου είναι αποτελεσματικός και μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα.
Τι σημαίνει για κάθε άνδρα;
Η οστεοπόρωση μπορεί να αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Οι άνδρες άνω των 65 ετών, αλλά και νεότεροι με παράγοντες κινδύνου –όπως χρόνια νοσήματα, μακροχρόνια λήψη κορτικοστεροειδών, απότομη απώλεια βάρους ή οικογενειακό ιστορικό καταγμάτων– καλούνται να συζητήσουν με τον γιατρό τους για εξέταση οστικής πυκνότητας.
Ο ρόλος της πρόληψης και του τρόπου ζωής
Η πρόληψη δεν περιορίζεται στις ιατρικές εξετάσεις. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι εξίσου σημαντική:
· Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D.
· Τακτική σωματική άσκηση, ιδιαίτερα προγράμματα με αντιστάσεις.
· Διακοπή καπνίσματος.
· Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ.
Η οστεοπόρωση στους άνδρες είναι μια «σιωπηλή» αλλά επικίνδυνη νόσος που εκδηλώνεται συχνά μόνο μετά το πρώτο κάταγμα – όταν μπορεί να είναι ήδη αργά. Οι νέες επιστημονικές εξελίξεις, όπως το μοντέλο της τηλε-υπηρεσίας για την υγεία των οστών, δείχνουν ότι η έγκαιρη διάγνωση και η στοχευμένη πρόληψη μπορούν να σώσουν ζωές.
Το μήνυμα είναι σαφές: οι άνδρες δεν πρέπει να αγνοούν την υγεία των οστών τους. Η πρόληψη σήμερα είναι το κλειδί για μια ασφαλή και ενεργή ζωή αύριο.
