Είναι η εποχή που αρχίζουμε να φοράμε λιγότερα ρούχα και να μας «βλέπει» περισσότερο ο ήλιος. Τι πρέπει να γνωρίζουμε εάν έχουμε κάποιες (ή περισσότερες) ελιές στο σώμα μας;
Ο ήλιος είναι φίλος και σύμμαχος καλής υγείας (βλέπε παραγωγή βιταμίνης D και ψυχική ευεξία) εάν τον απολαμβάνουμε με μέτρο και προστασία. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του δέρματος. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν αυξημένες πιθανότητες, με τον φωτότυπο, το χρώμα δηλαδή του δέρματος, και τον αριθμό σπίλων (ελιών) να παίζουν σημαντικό ρόλο. Εδώ, λοιπόν, μπαίνει στην εξίσωση η χαρτογράφηση σπίλων, μία εξέταση που μπορεί να εντοπίσει έγκαιρα μία ύποπτη αλλαγή σε ελιά και να γίνει το έναυσμα για έγκαιρη έναρξη θεραπείας.
Τι είναι η χαρτογράφηση σπίλων;
Η χαρτογράφηση σπίλων, γνωστή και ως ψηφιακή απεικόνιση ολόκληρου του σώματος (Total Body Photography), είναι μια ανώδυνη και απλή διαδικασία κατά την οποία καταγράφονται υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες του δέρματος, ώστε να δημιουργηθεί ένα αρχείο αναφοράς για μελλοντικές συγκρίσεις. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει στους δερματολόγους να εντοπίζουν νέους σπίλους ή αλλαγές σε υπάρχοντες, που ενδέχεται να υποδηλώνουν πρώιμα στάδια μελανώματος.
Ποιοι πρέπει να υποβάλλονται σε χαρτογράφηση σπίλων;
Η χαρτογράφηση σπίλων συνιστάται ιδιαίτερα για άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος, όπως:
• Άτομα με πολλούς σπίλους (πάνω από 50)
• Άτομα με άτυπους ή δυσπλαστικούς σπίλους
• Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, φακίδες, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και ανοιχτόχρωμα μάτια
• Άτομα με οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος
• Άτομα με ιστορικό έντονης ή επαναλαμβανόμενης έκθεσης στον ήλιο ή χρήση solarium
Ωστόσο, η χαρτογράφηση μπορεί να είναι χρήσιμη για οποιονδήποτε επιθυμεί να παρακολουθεί προληπτικά την υγεία του δέρματός του.
Πώς πραγματοποιείται η διαδικασία;
Κατά τη διάρκεια της χαρτογράφησης, ο δερματολόγος χρησιμοποιεί ειδική κάμερα για να καταγράψει φωτογραφίες ολόκληρου του σώματος. Αυτές οι εικόνες αποθηκεύονται ψηφιακά και χρησιμεύουν ως βάση για μελλοντικές συγκρίσεις. Κατά τις επόμενες επισκέψεις, οι νέες φωτογραφίες συγκρίνονται με τις προηγούμενες για να εντοπιστούν τυχόν αλλαγές στους σπίλους.
Ποια είναι τα οφέλη της χαρτογράφησης σπίλων;
• Έγκαιρη ανίχνευση: Επιτρέπει την αναγνώριση πιθανών κακοηθειών σε πρώιμο στάδιο, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας.
• Μείωση περιττών βιοψιών: Παρακολουθώντας τις αλλαγές στους σπίλους, μειώνεται η ανάγκη για μη απαραίτητες βιοψίες.
• Προσωπικό αρχείο: Δημιουργείται ένα εξατομικευμένο αρχείο του δέρματος, βοηθώντας στην παρακολούθηση της υγείας του δέρματος με την πάροδο του χρόνου.
• Ψυχική ηρεμία: Η τακτική παρακολούθηση προσφέρει αίσθημα ασφάλειας, ιδιαίτερα σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο.
Πότε ένας σπίλος μπορεί να είναι επικίνδυνος;
Οι περισσότεροι σπίλοι είναι καλοήθεις, αλλά ορισμένοι μπορεί να εξελιχθούν σε μελάνωμα. Για την αναγνώριση ύποπτων σπίλων, χρησιμοποιείται ο κανόνας ABCDE:
A (Asymmetry): Ασυμμετρία – το ένα μισό του σπίλου δεν ταιριάζει με το άλλο.
B (Border): Ασαφή ή οδοντωτά όρια.
C (Color): Ανομοιόμορφο χρώμα με αποχρώσεις καφέ, μαύρου, κόκκινου ή μπλε.
D (Diameter): Διάμετρος μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά.
E (Evolving): Εξέλιξη – αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα ή την υφή.
Επιπλέον, σπίλοι που προκαλούν φαγούρα, αιμορραγούν ή σχηματίζουν κρούστα πρέπει να αξιολογούνται άμεσα από δερματολόγο.
Η χαρτογράφηση σπίλων είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος. Η τακτική παρακολούθηση και η έγκαιρη αναγνώριση αλλαγών στους σπίλους μπορούν να σώσουν ζωές. Εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή παρατηρήσετε αλλαγές στο δέρμα σας, συμβουλευτείτε έναν δερματολόγο για περαιτέρω αξιολόγηση.
