Σας δυσκολεύει να δεχτείτε ένα καλό σχόλιο; Νιώθετε άβολα με τις δικές σας επιτυχίες; Το «Σύνδρομο του Απατεώνα» (Impostor Syndrome) είναι η επίμονη, βασανιστική αίσθηση ότι είναι τυχαίες οι επιτυχίες σας και ότι έχετε ξεγελάσει τους πάντες για να πιστέψουν ότι αξίζετε! Είτε πρόκειται για τη δουλειά, είτε για τον ρόλο σας ως γονιός ή σύντροφος, αυτή η εσωτερική φωνή υποσκάπτει την αυτοπεποίθησή σας.
Ήρθε η ώρα να πιστέψετε στον εαυτό σας!
Το φαινόμενο αυτό, που περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1978 από τις Αμερικανίδες ψυχολόγους Pauline Clance και Suzanne Imes, αφορά πλέον, σύμφωνα με έρευνα του 2021, έως και το 82% του πληθυσμού. Όπως τονίζει η ψυχολόγος Δρ. Jessamy Hibberd, συγγραφέας του βιβλίου The Imposter Cure, το σύνδρομο είναι απίστευτα συχνό, ειδικά ανάμεσα σε υψηλά επιτυχημένους και ικανούς ανθρώπους, όπως άλλωστε έχουν παραδεχτεί δημόσια προσωπικότητες, όπως η Michelle Obama.
Αυτή η αίσθηση ανεπάρκειας μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και κατάθλιψη, να σαμποτάρει την ικανότητά μας να αναλαμβάνουμε ρίσκα και να δυσκολέψει την εξέλιξή μας.
Τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν, αν νιώθουμε ότι απέχουμε μόνο ένα λάθος από την αποκάλυψη της «απάτης» μας; Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε τον φόβο ότι μια κακή μέρα θα γκρεμίσει ό,τι έχουμε χτίσει; Ας δούμε τις στρατηγικές που προτείνουν οι ειδικοί για να νικήσουμε την αυτοαμφισβήτηση μια για πάντα.
7 Στρατηγικές ενδυνάμωσης της αυτοεκτίμησης
Καταγράψτε και ελέγξτε τους φόβους σας
Οι άνθρωποι με Σύνδρομο του Απατεώνα συχνά προεξοφλούν το χειρότερο σενάριο, αποφεύγοντας έτσι ευκαιρίες από τον φόβο της αποτυχίας και της «αποκάλυψης». Για να υπερβούμε αυτό το μοτίβο, η Δρ. Hibberd συνιστά:
· Καταγράψτε τις αγχώδεις προβλέψεις: Πριν από μια νέα πρόκληση (π.χ., μια παρουσίαση), γράψτε ακριβώς τι φοβάστε ότι θα συμβεί (π.χ., «Θα ξεχάσω τα λόγια μου και θα γελοιοποιηθώ»).
· Παρακολουθήστε τα πραγματικά αποτελέσματα: Μετά την εκδήλωση, καταγράψτε τι συνέβη στην πραγματικότητα.
· Αναγνωρίστε το μοτίβο: Μέσω αυτής της άσκησης, συνειδητοποιείτε ότι το «χειρότερο» σπάνια συμβαίνει. Αρχίζετε να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας και να αντιλαμβάνεστε ότι η αρνητική φωνή είναι απλώς το «Σύνδρομο του Απατεώνα» και όχι η ρεαλιστική αλήθεια.
Η Δύναμη του «Δεν Γνωρίζω»
«Όσοι νιώθουμε απατεώνες πιστεύουμε συχνά ότι πρέπει να είμαστε πάντα οι ειδικοί ή να έχουμε τα πάντα υπό έλεγχο», λέει η coach Amanda Brenkley. Αυτή η πεποίθηση είναι εξαντλητική. Στην πραγματικότητα, η στάση του να μην γνωρίζετε μπορεί να γίνει υπερδύναμη, όχι αδυναμία.
Εκπαιδεύστε τον εγκέφαλό σας να είναι άνετος με το άγνωστο:
· Επιτρέψτε στον εαυτό σας να πει «Δεν γνωρίζω» ή «Χρειάζομαι βοήθεια».
· Παραδεχτείτε ότι: «Δεν χρειάζεται να έρχομαι πάντα με όλες τις απαντήσεις».
· Θυμηθείτε: Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται συχνά καλύτερα στον περίεργο μαθητή παρά στον «ξερόλα» ειδικό. Η περιέργεια και η αναζήτηση γνώσης είναι σημάδια δύναμης.
Γιορτάστε τις νίκες σας καθημερινά
Όσοι έχουν το Σύνδρομο του Απατεώνα είναι ιδιαίτερα σκληροί με τον εαυτό τους στην αποτυχία, ενώ υποβαθμίζουν κάθε επιτυχία τους, αποδίδοντάς την στην τύχη ή στη βοήθεια της ομάδας. Έτσι, νιώθουν διαρκώς αποσυνδεδεμένοι από τα επιτεύγματά τους.
Για να αντιστρέψετε αυτή τη συνήθεια:
· «Ημερολόγιο Νικών»: Κάθε μέρα, γράψτε τρία πράγματα που κάνατε καλά ή πετύχατε.
· Εσωτερική Αλλαγή: Αρχικά, η ανάγνωση αυτών των επιτυχιών μπορεί να σας φανεί δύσκολη ή αφύσικη. Όμως, με τον καιρό, η συνειδητή καταγραφή των επιτευγμάτων σας θα εξισορροπήσει τις αρνητικές σκέψεις.
Φτιάξτε ένα βιογραφικό «Απαλλαγμένο από τον Απατεώνα»
Η life coach Ash Ambirge προτείνει μια δυναμική άσκηση:
· Η Μεγάλη Λίστα: Καταγράψτε όλα τα επιτεύγματά σας, ανεξάρτητα από το πόσο μικρά φαίνονται. Φανταστείτε ότι φτιάχνετε το βιογραφικό για κάποιον εκτός του χώρου σας. Πολλές από τις εκπληκτικές σας πράξεις δεν έχουν καταγραφεί ή ειπωθεί ποτέ φωναχτά.
· Η Εξωτερική Ματιά: Κάντε ένα βήμα πίσω και διαβάστε τη λίστα ως να αφορούσε ένα άγνωστο πρόσωπο. Ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι θα ένιωθα για κάποιον που είχε πετύχει όλα αυτά;». Αυτή η αντικειμενική ματιά είναι συχνά αρκετή για να σταματήσετε να νιώθετε απάτη και να αρχίσετε να νιώθετε δυνατός και ικανός.
Μάθετε να δέχεστε τα καλά σχόλια
Ένα χαρακτηριστικό του συνδρόμου είναι η αδυναμία να δεχτείτε και να θυμηθείτε τα κομπλιμέντα, παρακάμπτοντας γρήγορα την επιτυχία. Είναι απαραίτητο να μάθετε να δέχεστε την αναγνώριση όταν σας αξίζει:
· Ο Κανόνας του «Ευχαριστώ»: Όταν κάποιος σας κάνει κομπλιμέντο, αντισταθείτε στον πειρασμό να το υποβαθμίσετε. Ξεκινήστε λέγοντας απλώς: «Σε ευχαριστώ».
· Αυτοαναγνώριση: Αρχίστε να δίνετε κομπλιμέντα στον εαυτό σας όταν κάνετε κάτι σωστά. Στη συνέχεια, εξασκηθείτε να μιλάτε και σε άλλους για πράγματα που πετύχατε ή μάθατε.
Αγκαλιάστε τις αποτυχίες σας
Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, τείνουμε να μοιραζόμαστε μόνο τις «καλύτερες στιγμές» της ζωής μας, ενισχύοντας την εσφαλμένη πεποίθηση ότι όλοι οι άλλοι έχουν βρει τη φόρμουλα της επιτυχίας χωρίς κόπο.
Όπως επισημαίνει η coach Amanda Brenkley, είναι σημαντικό να αγκαλιάσετε τα λάθη και τις αποτυχίες σας:
· Μην Κρύβεστε: Η αποτυχία δεν είναι κάτι που πρέπει να κρύψετε. Μοιραστείτε τις δυσκολίες και την σκληρή δουλειά που απαιτήθηκε για το τελικό αποτέλεσμα.
· Η Αξία της Εκμάθησης: Ανταμείψτε τον εαυτό σας και τους άλλους για την ευκαιρία μάθησης που προέκυψε από ένα λάθος.
· Θυμηθείτε: Η ανάπτυξη δεν είναι ευθεία γραμμή, αλλά ένας κύκλος που περιλαμβάνει και την αίσθηση της δυσκολίας. Κανείς δεν πετυχαίνει το 100% κάθε φορά.
Βρείτε τον «Μίτο» που συνδέει τις εμπειρίες σας
Το Σύνδρομο του Απατεώνα χτυπά συχνά όταν βγαίνουμε από τη ζώνη άνεσης ή ξεκινάμε κάτι καινούριο. Τότε είναι σημαντικό να αναζητήσετε τη μοναδική σας αξία – τον «μυστικό σας μίτο» – που διατρέχει όλες τις διαφορετικές εμπειρίες σας.
· Εντοπίστε το Θέμα: Αν και ο δρόμος της ζωής σας μπορεί να φαίνεται ακανόνιστος, αν κοιτάξετε πίσω, θα βρείτε κοινά σημεία ή ένα επαναλαμβανόμενο θέμα. Ίσως είναι η δημιουργικότητα, η ικανότητα να βοηθάτε τους άλλους, ή η μεθοδικότητά σας.
· Επανεφαρμογή Δεξιοτήτων: Συνειδητοποιήστε ότι οι προηγούμενες εμπειρίες σας αποτελούν πλεονέκτημα. Δεν προσπαθείτε να ξεγελάσετε τους πάντες. Απλώς εφαρμόζετε τις πολύτιμες δεξιότητές σας σε ένα νέο περιβάλλον.
Μην Κρατάτε το Σύνδρομο Μυστικό
Μιλήστε Ανοιχτά…
«Ένα μέρος της δύναμης του Συνδρόμου του Απατεώνα είναι ότι μοιάζει με ιδιωτική ντροπή», λέει η Δρ. Hibberd. Μιλώντας ανοιχτά για τις ανασφάλειές σας, μειώνετε τη δύναμή του. Συζητήστε με φίλους ή έμπιστους συναδέλφους όχι μόνο για τα λάθη που κάνατε, αλλά και για τους φόβους σας σχετικά με μελλοντικά λάθη.
Η αποκάλυψη των ανασφαλειών μας μάς βοηθά να αποκτήσουμε μια καλύτερη οπτική στον τρόπο που μιλάμε στον εαυτό μας. Θα διαπιστώσετε ότι πολλοί άλλοι νιώθουν ακριβώς το ίδιο, γεγονός που λειτουργεί θεραπευτικά.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι το Σύνδρομο του Απατεώνα τους κρατάει ταπεινούς και τους παρακινεί να είναι καλύτεροι, φοβούμενοι ότι χωρίς αυτήν την αυτοαμφισβήτηση θα γίνουν αλαζόνες ή εφησυχασμένοι.
«Η αναγνώριση των δικών σας δεξιοτήτων, γνώσης και εμπειρίας δεν είναι αλαζονεία. Αντίθετα, είναι η βάση για την υγιή αυτοπεποίθηση», τονίζει η life coach Ash Ambirge. Το Σύνδρομο του Απατεώνα δεν σας βοηθά να εξελιχθείτε – σας κρατά πίσω. Ήρθε η ώρα να απελευθερωθείτε από την πεποίθηση ότι το να πιστεύετε στον εαυτό σας είναι επικίνδυνο!
