Η ώρα που καταναλώνουμε τα γεύματά μας φαίνεται να παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο με την ποιότητά τους, σύμφωνα με τις αρχές της χρονοβιολογίας, της επιστήμης που μελετά τη σχέση ανάμεσα στον βιολογικό χρόνο και τις λειτουργίες του οργανισμού. Όπως εξηγεί το Κέντρο Προστασίας των Καταναλωτών του Μπολτσάνο (CTCU), η καλύτερη ώρα για το κύριο γεύμα της ημέρας είναι το μεσημέρι, όταν οι ορμόνες και τα πεπτικά ένζυμα βρίσκονται στην πιο αποτελεσματική τους φάση.
Το ανθρώπινο σώμα ακολουθεί έναν κιρκαδικό ρυθμό, έναν φυσικό κύκλο 24 ωρών που συντονίζει τις λειτουργίες ύπνου, εγρήγορσης, πείνας και πέψης. Το «κέντρο ελέγχου» αυτού του βιολογικού ρολογιού βρίσκεται στον υποθάλαμο και επηρεάζεται άμεσα από το φως της ημέρας. Παράλληλα, κάθε όργανο και κύτταρο του οργανισμού διαθέτει το δικό του εσωτερικό ρολόι, που ρυθμίζει τη δραστηριότητά του μέσα στο εικοσιτετράωρο. Αυτά τα δευτερεύοντα ρολόγια ελέγχουν την έκκριση ενζύμων και ορμονών, επιδρώντας άμεσα στην απορρόφηση και αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών.
Η πείνα εμφανίζεται συνήθως σε κύκλους 4-5 ωρών, αντανακλώντας την ανάγκη του οργανισμού για ενέργεια και την φυσική του ροή μέσα στη μέρα. Η κατανάλωση τροφής σε αρμονία με αυτόν τον ρυθμό ενισχύει τον μεταβολισμό, ενώ η υπερκατανάλωση θερμίδων το βράδυ διαταράσσει την ορμονική ισορροπία, μειώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και ενισχύει την αποθήκευση λίπους. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην παχυσαρκία, στον διαβήτη τύπου 2 και σε καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η χρονοβιολογία διακρίνει επίσης δύο τύπους ανθρώπων με βάση το βιολογικό τους ρολόι, τους «κοτσύφες», που έχουν φυσική τάση να ξυπνούν και να τρώνε νωρίς, και τις «κουκουβάγιες», που λειτουργούν καλύτερα αργότερα μέσα στην ημέρα. Αυτοί οι γενετικά καθορισμένοι χρονοτύποι επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά, αλλά και τη δυνατότητα πέψης ανάλογα με την ώρα. Για παράδειγμα, ένα πλούσιο πρωινό είναι πιο εύκολο να αφομοιωθεί από έναν πρωινό τύπο απ’ ό,τι από κάποιον νυχτερινό. Καθώς το σώμα προετοιμάζεται το βράδυ για ξεκούραση, οι λειτουργίες του ήπατος και του λιπώδους ιστού επιβραδύνονται. Η λήψη θερμίδων αυτή την ώρα, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από καθιστική συμπεριφορά ή ύπνο, έχει διαφορετική μεταβολική επίδραση απ’ ό,τι την ημέρα. Έτσι, το χρονικό σημείο της διατροφής επηρεάζει άμεσα το πώς το σώμα μεταβολίζει και αποθηκεύει τα θρεπτικά στοιχεία.
Όπως επισημαίνει η διατροφολόγος Silke Raffeiner, «το να τρώτε σύμφωνα με το εσωτερικό σας ρολόι σημαίνει να αξιοποιείτε τα θρεπτικά συστατικά τη στιγμή που το σώμα σας είναι βιολογικά έτοιμο να τα απορροφήσει». Η ίδια υπογραμμίζει ότι ιδανικά, η πλειονότητα των θερμίδων και των θρεπτικών συστατικών θα πρέπει να καταναλώνεται μέσα στην ημέρα, αποφεύγοντας την υπερβολική πρόσληψη φαγητού το βράδυ.
Πηγή: Cibum
