Πριν λίγες μέρες, πραγματοποίησα μια σύντομη εκδρομή στην περιοχή της Πρέβεζας. Ήταν η πρώτη μου φορά σ’ εκείνα τα μέρη κι ενώ, όσο απολάμβανα τη ζεστή φιλοξενία και περιποίηση των ντόπιων φίλων, αποφάσισα να κάνω την ερώτηση, που συνηθίζω σε κάθε πρώτη μου επίσκεψη: «Για ποιους λόγους φημίζονται τα μέρη σας;». Μπορεί να φαίνεται ότι αντιγράφω τον Άρη Σερβετάλη, όταν ρωτούσε τον ανυποψίαστο χωρικό «τι παράγει ο τόπος;», αλλά εγώ μιλάω σοβαρά.
Σοβαρά το πήραν και οι ερωτώμενοι και μού παρέθεσαν μια σειρά από εντυπωσιακά facts. Από τη ναυμαχία του Άκτιου και το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, μέχρι την παραλία του Μονολιθίου – τη μεγαλύτερη σε έκταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση – και τη νόστιμη γάμπαρη Αμβρακικού, την οποία γεύτηκε μέχρι και ο υπερκατάσκοπος James Bond, στην ταινία «Για τα μάτια σου μόνο», το 1981.
Κάποια στιγμή, γυρνάω και ρωτάω: «Εδώ δεν αυτοκτόνησε κι ο Καρυωτάκης;». «Βεβαίως, υπάρχει και το σημείο», μου απαντούν. Ξαναρωτάω: «Μπορείτε να με πάτε εκεί;». Εκεί, παρατήρησα ένα σφίξιμο στους συνομιλιτές μου, σαν να έφυγε ξαφνικά ο αέρας από το Μονολίθι. «Και γιατί, βρε αγόρι μου, να πας εκεί; Δε θες να βιώσεις κάτι πιο ζωντανό; Η πόλη της Πρέβεζας μπορεί να έχει συνδεθεί με τον Καρυωτάκη και την αυτοκτονία του, αλλά σήμερα διαθέτει τη δική της καλλιτεχνική ταυτότητα, φιλοξενώντας φεστιβάλ πολιτισμού, μουσικής και λόγου». Με αποστόμωσε. Πού να έλεγα ότι έχω δει τρεις φορές, σε επανάληψη, τη σειρά της ΕΡΤ «Καρυωτάκης».
Μη σοκάρεσαι, κοινό μου, δεν ταυτίζομαι με τις αυτοκτονικές τάσεις του ποιητή. Μόνο μοιραζόμαστε την ίδια «αχαλίνωτη περιέργεια για όλες τις συγκινήσεις», όπως έλεγε κι ο ίδιος. Αναρωτιέμαι πώς βίωναν άτομα, σαν τον Καρυωτάκη, τον κόσμο που υπήρχε εκατό χρόνια πριν. Κάνω εικόνα την ανάγκη τους να εκφραστούν σ’ ένα αυστηρό κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, έχοντας ως μοναδικά μέσα ένα χαρτί κι ένα μολύβι. Η μικρή φόρμα, που χρησιμοποιούσαν για να επικοινωνούν, έγινε ποίημα και τραγούδι και πολλές φορές, ταξίδεψε στο χρόνο, φτάνοντας στο σήμερα σαν αριστούργημα. Ενδεχομένως, στις μέρες μας, να μην έστελνα ένα μήνυμα σ’ ένα κορίτσι, που να περιέχει τη φράση «και ωραία τα μάτια σου εφωσφόριζαν γαλάζα», όμως θα ήθελα να μεταφέρω το ίδιο νόημα. Πώς γίνεται; Μακάρι να ήξερα. Ίσως ένα βίντεο στο TikTok να περνούσε. Ίσως κι αυτό να ταξιδέψει στον χρόνο και να φτάσει σαν αριστούργημα στο 2125.
Το σημαντικότερο και αναλοίωτο στοιχείο διαχρονικά παραμένει η αλήθεια. Είναι το στοιχείο, που προσδίδει αυθεντικότητα στα πάντα. Οι υπαρξιακές ανησυχίες των ανθρώπων είναι πάντα οι ίδιες και, όταν αυτές εκφράζονται αυθεντικά, — με οποιαδήποτε μορφή τέχνης, σε οποιοδήποτε χρόνο — περνάνε από χέρι σε χέρι. Οι άνθρωποι παραμένουν μέχρι σήμερα έρμαια των δισταγμών τους. Τους βλέπω να έρχονται ολοένα και περισσότεροι μαζί με τους αιώνες. Κι αν στο εδώ και το τώρα βιώνουμε τη μοναξιά και το περιθώριο των καταραμένων ποιητών, που «τους άφησεν εδώ, μια νύχτα, σ’ ένα βράχο, το πλοίο που τώρα χάνεται στου απείρου την καρδιά», πώς θα το πούμε; Ίσως για την ώρα, να μη χρειάζεται να πούμε κάτι. Είναι καλοκαίρι, αρκούν ένα σπίτι δίπλα στη θάλασσα και οι φίλοι. Αρκεί ένα παιχνίδι με τα κύματα και η όρεξη να φας γεμιστά. Αρκεί μια γενέθλια τούρτα για να νιώσω ακόμα νέος, χωρίς να σβήνω εγώ τα κεράκια. Αρκεί η σκέψη «πόσα καλοκαίρια έχω ακόμα;» για να επανέλθει το σώμα στις αρχικές συνθήκες.
