Οι πρώτες παγωμένες βουτιές, στα κρύα ακόμα νερά των ακτών μας – αν και καλοκαίρι – μου έφεραν στον νου (ίσως για να παρηγορηθώ την ώρα που έτρεμα…) τα cold plunges, το wellness trend, που κατακτά τον κόσμο και υπόσχεται υγεία και ενέργεια! Τι λένε, άραγε, οι ειδικοί για την αλήθεια πίσω από το trend που κάνει… θραύση στις παγωμένες λίμνες και στα social media;

Από βίντεο στα social media με βουτιές σε παγωμένες λίμνες, μέχρι celebrities που ορκίζονται στα οφέλη του cold plunging, οι βουτιές σε κρύο νερό είναι μια τάση που γνωρίζει μεγάλη άνθηση. Οι φαν αυτής της πρακτικής μιλούν για αναζωογόνηση, τόνωση του σώματος και —κυρίως— ενίσχυση της ανοσίας. Είναι, όμως, τεκμηριωμένος αυτός ο ισχυρισμός ή μήπως, απλώς, μας κάνει να νιώθουμε ευεξία και να πιστεύουμε ότι γινόμαστε πιο «δυνατοί» χωρίς πραγματικό όφελος για την υγεία μας;

«Η πεποίθηση ότι το κρύο νερό κάνει καλό στην υγεία υπάρχει εδώ και αιώνες», εξηγεί ο καθηγητής ανθρώπινης και εφαρμοσμένης φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, Μάικ Τίπτον. Από τα ρωμαϊκά frigidarium μέχρι τα ποδόλουτρα του Τόμας Τζέφερσον, η κρύα εμβάπτιση αποτελούσε ανέκαθεν μια πρακτική που θεωρούνταν θεραπευτική. Αλλά τι λέει η σύγχρονη επιστήμη για την επίδρασή της στο ανοσοποιητικό μας σύστημα;

Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή. Ναι μεν η βουτιά σε κρύο νερό προκαλεί έντονη ενεργοποίηση του οργανισμού, αλλά αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ότι ενισχύει την άμυνά μας έναντι των ιών και των λοιμώξεων. «Όταν βουτάμε στο κρύο νερό, το σώμα μας αντιδρά με την λεγόμενη απόκριση στο ψυχρό σοκ», λέει ο καθηγητής Τίπτον. «Αυτό περιλαμβάνει ταχεία αναπνοή, επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και απότομη αύξηση ορμονών του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη». Ίσως, γι’ αυτό μετά από μία τέτοια βουτιά να αισθανόμαστε πιο ξύπνιοι και γεμάτοι ενέργεια. Όμως, αυτή η αίσθηση δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενισχύεται πραγματικά.

Πολλές έρευνες εξετάζουν πώς επηρεάζεται η δραστηριότητα των ανοσοκυττάρων στο αίμα μετά από την έκθεση στο κρύο. Ναι, παρατηρείται μια προσωρινή αύξηση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο οργανισμός μας θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τις ιώσεις. «Είναι εύκολο να επιλέγει κανείς τα αποτελέσματα που τον βολεύουν», σημειώνει ο καθηγητής Τίπτον. Φέρνει ως παράδειγμα μια διάσημη ολλανδική μελέτη, σύμφωνα με την οποία άτομα που τελείωναν το καθημερινό τους ζεστό ντους με τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα κρύου νερού πήραν 29% λιγότερες αναρρωτικές άδειες. Όμως, όσον αφορά τον αριθμό των λοιμώξεων που παρουσίασαν, δεν διέφεραν από εκείνους που δεν έκαναν κρύο ντους. «Ίσως, αυτοί οι συμμετέχοντες απλώς έδειξαν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα ή διάθεση να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους, λόγω της συμμετοχής στη μελέτη, όχι επειδή είχαν ισχυρότερο ανοσοποιητικό», διευκρινίζει ο ειδικός.

Επιπλέον, είναι πιθανό ότι οι άνθρωποι που έχουν ενσωματώσει στο πρόγραμμά τους τις βουτιές σε κρύο νερό να έχουν συνολικά έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, ο οποίος και συμβάλλει στην καλή υγεία τους. Πρόσφατη μελέτη της ομάδας του καθηγητή Τίπτον έδειξε ότι οι κολυμβητές, είτε σε πισίνες είτε σε ανοιχτά νερά, παρουσίαζαν λιγότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού σε σύγκριση με όσους δεν κολυμπούσαν καθόλου, πιθανώς λόγω της ίδιας της σωματικής άσκησης και όχι λόγω της έκθεσης στο κρύο.

«Μέτρον άριστον»

Όπως και με κάθε trend που σχετίζεται με την υγεία, χρειάζεται μέτρο. «Η υπερβολική έκθεση στο κρύο μπορεί να είναι επιβλαβής», προειδοποιεί ο καθηγητής. «Εάν η κεντρική θερμοκρασία του σώματος πέσει πολύ, τότε παρατηρείται καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος».

Ποια είναι, λοιπόν, η πιο ασφαλής πρακτική για όσες θέλουν να πειραματιστούν με το cold plunging;
«Διατηρήστε τη διάρκεια κάθε cold plunge σύντομη, όχι πάνω από 90 δευτερόλεπτα», συνιστά ο καθηγητής Τίπτον.

Εάν απολαμβάνετε τις βουτιές σε κρύο νερό και σας κάνουν να νιώθετε γεμάτες ενέργεια, κανένα πρόβλημα, αρκεί να τηρείτε τα χρονικά όρια ασφαλείας. Όμως, αν ο στόχος σας είναι να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας, τότε η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και ο επαρκής ύπνος παραμένουν οι πιο αξιόπιστοι σύμμαχοί σας.