Τα mRNA εμβόλια -τα οποία έγιναν παγκοσμίως γνωστά όταν η συγκεκριμένη τεχνολογία χρησιμοποιήθηκε για την καταπολέμηση της COVID-19- αποτελούν, ταυτόχρονα, ελπιδοφόρα προσέγγιση και στην καταπολέμηση του καρκίνου. Άλλωστε, αυτός ήταν και ο αρχικός στόχος για τον οποίο σχεδιάστηκε η συγκεκριμένη τεχνολογία, η οποία αξιοποιήθηκε στην έκτακτη ανάγκη της πανδημίας.
Η συγκεκριμένη τεχνολογία βασίζεται στη χρήση αγγελιαφόρου RNA (mRNA) για να κατευθύνει τα κύτταρα του σώματος να παράγουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες, οι οποίες στη συνέχεια, κινητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Για την ιστορία, η επαναστατική αλλαγή στη θεραπευτική του καρκίνου ξεκίνησε το 2010, με την εφαρμογή της ανοσοθεραπείας στην αντιμετώπιση των συμπαγών όγκων, με εξαιρετικά μέχρι σήμερα αποτελέσματα, αυξάνοντας το ποσοστό των ασθενών που είναι ελεύθερα υποτροπής ή/και ίασης.
Η πλατφόρμα m-RNA
«Αξιοποιώντας την πλατφόρμα m-RNA, που χρησιμοποιήθηκε στα εμβόλια κατά της COVID-19 στην πανδημία, αναπτύχθηκε και δημιουργήθηκε για πρώτη φορά το m-RNA εμβόλιο κατά του καρκίνου, που αφορούσε στο μελάνωμα δέρματος», αναφέρει ο Ογκολόγος-Παθολόγος, Δημήτριος Μπαφαλούκος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου, Διευθυντής Α’ Ογκολογικής Κλινικής Metropolitan Hospital.
Το πρώτο εμβόλιο στην Ελλάδα σε ασθενή με μελάνωμα έγινε στις 17 Ιανουαρίου 2024 στην Α’ Ογκολογική Κλινική του Metropolitan Hospital, στο Νέο Φάληρο, με κύριο ερευνητή τον κ. Μπαφαλούκο. Από τότε, έχει χορηγηθεί σε πολλούς ασθενείς σε όλο τον κόσμο, αλλά και στην Ελλάδα σε τέσσερα κέντρα στα πλαίσια κλινικής δοκιμής φάσης ΙΙΙ.
m-RNA εμβόλιο για τον καρκίνο του πνεύμονα
Τώρα δοκιμάζεται το m-RNA εμβόλιο στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο. Το 2020, υπήρξαν 1,8 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας, το 18% όλων των θανάτων από καρκίνο. Στην Ευρώπη, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την κύρια αιτία απώλειας ζωής από καρκίνο, με 384.000 θανάτους ετησίως.
Η κλινική δοκιμή φάσης Ι, που είναι η πρώτη μελέτη που έχει αναπτυχθεί από τη Biontech και ονομάζεται BNT 116, ξεκίνησε από την Αγγλία και διεξάγεται σε 34 ερευνητικά κέντρα σε επτά χώρες: ΗΠΑ, Αγγλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ισπανία και Τουρκία. Συνολικά, θα λάβουν το εμβόλιο 130 ασθενείς: ή στο πρώιμο στάδιο της νόσου ή πριν τη χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία, ή σε προχωρημένο στάδιο της νόσου ή και στον υποτροπιάζοντα καρκίνο του πνεύμονα.
Τώρα, διενεργείται και στη χώρα μας μελέτη φάσης ΙΙΙ στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του Πνεύμονα σταδίου ΙΙ-ΙΙΙΒ (Ν2) με το m-RNA εμβόλιο που έχει αναπτυχθεί από την MSD και τη MODERNA και ονομάζεται V940 (m-RNA-4157). Οι ασθενείς, μετά το χειρουργείο και τη συμπληρωματική θεραπεία, θα τυχαιοποιούνται να λάβουν το εμβόλιο V940 με ή χωρίς ανοσοθεραπεία. Θα συμπεριληφθούν περίπου 900 ασθενείς παγκοσμίως (μελέτη Interpath-002).
«Το εμβόλιο χρησιμοποιεί αγγελιοφόρο RNA (m-RNA) παρόμοιο με τα εμβόλια κατά της COVID-19, που δίνει οδηγίες για την παραγωγή και σύνθεση συγκεκριμένων πρωτεϊνών, που είναι απαραίτητες και ουσιαστικά εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα που εκφράζουν ειδικά αντιγόνα του όγκου. Σημειώνεται ότι αφήνει άθικτα τα υγιή κύτταρα και έτσι δεν έχει τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας», εξηγεί ο καθηγητής.
Η νέα εποχή
Μπαίνουμε, λοιπόν, σε μια πολύ συναρπαστική νέα εποχή κλινικών δοκιμών ανοσοθεραπείας με την ενίσχυση των εμβολίων m-RNA, η οποία θα εφαρμοστεί και σε άλλους συμπαγείς όγκους, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος, του ουροθηλίου, του προστάτη και σε άλλους καρκίνους. Φαίνεται ότι σύντομα η ιατρική κοινότητα θα προχωρήσει στον καρκίνο του πνεύμονα σε μελέτες φάσης ΙΙ και ΙΙΙ και θα οριστικοποιήσει τα θετικά αποτελέσματα με ή χωρίς το συνδυασμό με την ανοσοθεραπεία, που χρησιμοποιείται σήμερα, όπως ήδη γίνεται στο δερματικό μελάνωμα, όπου υπάρχουν δημοσιευμένα πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα της μελέτης φάσης ΙΙΒ, όπου μειώθηκε η πιθανότητα θανάτου κατά 62%. Σε εκατοντάδες εθελοντές ασθενείς με χειρουργηθέν μελάνωμα που θα συμπληρώσουν τη μελέτη φάσης ΙΙΙ (1200 ασθενείς) αναμένονται τα τελικά αποτελέσματα.
Συνολικά, τα mRNA εμβόλια προσφέρουν ένα νέο και καινοτόμο εργαλείο στην καταπολέμηση του καρκίνου, με πολλά υποσχόμενα κλινικά αποτελέσματα σε αρχικά στάδια μελέτης. «Η νέα εποχή για τη θεραπεία του Καρκίνου έχει ήδη ξεκινήσει συναρπαστικά και γεννά βάσιμες ελπίδες σε εκατομμύρια ανθρώπους», καταλήγει ο κ. Μπαφαλούκος.
