Στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ενημέρωσης για τη Μικροβιακή Αντοχή (18–24 Νοεμβρίου) βρίσκεται η ορθή χρήση των αντιβιοτικών.
4 στους 10 Έλληνες πήραν αντιβιοτικά τον τελευταίο χρόνο: Τα ανησυχητικά στοιχεία του ΕΟΔΥ
Καμπανάκι κινδύνου χτυπούν τα νέα δεδομένα για τη μικροβιακή αντοχή στη χώρα μας, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ενημέρωσης κατά της Μικροβιακής Αντοχής (18–24 Νοεμβρίου 2025). Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, τέσσερις στους δέκα Έλληνες έλαβαν αντιβιοτικά μέσα στον τελευταίο χρόνο, τη στιγμή που η Ελλάδα εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη.
Τα πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) επιβεβαιώνουν ότι η χώρα μας παραμένει σταθερά στις υψηλότερες θέσεις. Η εικόνα αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για σωστή ενημέρωση, υπεύθυνη χρήση και αλλαγή νοοτροπίας γύρω από τα αντιβιοτικά – ένα ζήτημα που αφορά όλους μας.
Μικροβιακή Αντοχή: Μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τη δημόσια υγεία
Η μικροβιακή αντοχή, δηλαδή η ικανότητα των μικροβίων να επιβιώνουν παρά τη δράση των αντιβιοτικών, εξελίσσεται σε μια από τις σοβαρότερες προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος για τα συστήματα υγείας.
Η αύξηση των ανθεκτικών μικροβίων:
· δυσκολεύει σημαντικά τη θεραπεία λοιμώξεων
· αυξάνει τη νοσηρότητα και τη θνητότητα
· επιβαρύνει οικονομικά τα συστήματα περίθαλψης
Πρόκειται για ένα πρόβλημα που ξεκινά από την κοινότητα και επηρεάζει τόσο την καθημερινή ιατρική πρακτική όσο και τη νοσοκομειακή περίθαλψη.
Η Ελλάδα στις υψηλότερες θέσεις στην Ευρώπη – Τι δείχνουν τα τελευταία στοιχεία
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC για το 2023, η μέση κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο καταγράφεται στις 20 καθορισμένες ημερήσιες δόσεις (DDD) ανά 1.000 κατοίκους την ημέρα.
Στην Ελλάδα, ο αντίστοιχος δείκτης φτάνει τις:
33 καθορισμένες ημερήσιες δόσεις (DDD)
Ένας από τους υψηλότερους δείκτες στην Ευρώπη, που αποτυπώνει τον υπερβολικό βαθμό χρήσης τους.
Η Καθορισμένη Ημερήσια Δόση (Defined Daily Dose – DDD) αποτελεί διεθνώς αναγνωρισμένο στατιστικό μέτρο που αντιστοιχεί στη μέση θεωρητική ημερήσια δόση ενός φαρμάκου για έναν ενήλικα, στη βασική του ένδειξη.
Τι σημαίνουν όμως οι 33 DDD στην πράξη;
Ότι πάνω από το 3% του ελληνικού πληθυσμού λαμβάνει καθημερινά αντιβιοτικά, στοιχείο που από μόνο του αναδεικνύει την ανάγκη για αλλαγή κουλτούρας.
Ανησυχητικά υψηλά ποσοστά ανθεκτικών μικροβίων
Παράλληλα με την αυξημένη κατανάλωση, η Ελλάδα παρουσιάζει υψηλά ποσοστά μικροβίων που πλέον δεν ανταποκρίνονται σε βασικές κατηγορίες αντιβιοτικών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Klebsiella pneumoniae, η οποία εμφανίζει αντοχή ακόμη και σε ισχυρά αντιβιοτικά, όπως οι καρβαπενέμες. Το ECDC χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο μικρόβιο ως σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία, αφού οι λοιμώξεις που προκαλεί είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμες και συχνά απειλητικές για τη ζωή.
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα στο προσκήνιο – Η ανάγκη για εκπαίδευση και συνεργασία
Η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα. Η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας τονίζει ότι η εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας και η διεπιστημονική συνεργασία αποτελούν βασικά εργαλεία για τον περιορισμό της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών.
«Η μικροβιακή αντοχή δεν είναι πρόβλημα των νοσοκομείων. Ξεκινά από την κοινότητα. Η ενημέρωση των πολιτών και η εκπαίδευση των επαγγελματιών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας είναι καθοριστικές για να περιοριστεί η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών. Χρειάζεται συλλογική ευθύνη και αλλαγή κουλτούρας στην καθημερινή πρακτική», δηλώνει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, κ. Στάθης Σκληρός.
Γιατί δε χρειάζονται πάντα αντιβιοτικά; Η λανθασμένη χρήση σε συχνές παθήσεις
Ο κ. Σκληρός υπενθυμίζει ότι πολλά από τα καθημερινά προβλήματα υγείας –όπως πυρετός, πονόλαιμος κλπ– οφείλονται σε ιούς, στις περισσότερες περιπτώσεις, και δεν απαιτούν αντιβιοτική αγωγή.
Η σωστή ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τη διάκριση μεταξύ ιογενών και βακτηριακών λοιμώξεων συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση της άσκοπης λήψης αντιβιοτικών. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι τα αντιβιοτικά θα παραμείνουν αποτελεσματικά για τις περιπτώσεις όπου είναι πραγματικά αναγκαία.
Συλλογική ευθύνη για τη διαφύλαξη της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών
Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί μια από τις σημαντικότερες απειλές για τη δημόσια υγεία, αλλά μπορεί να περιοριστεί μέσα από:
· υπεύθυνη χρήση αντιβιοτικών
· ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών
· συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας
· ισχυρή Πρωτοβάθμια Φροντίδα
· συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων
Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ενημέρωσης υπενθυμίζει ότι η πρόληψη ξεκινά από όλους μας – από τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τα φάρμακα έως τις καθημερινές μας επιλογές υγείας.
Αποτελεί μια ευκαιρία για να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση και να μπει στο επίκεντρο η ανάγκη για υπεύθυνη στάση απέναντι στα αντιβιοτικά, με στόχο την προστασία της κοινωνίας και των επόμενων γενεών.
