Το νούμερο είναι τρομαχτικό: Ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό κάθε 90 δευτερόλεπτα στον πλανήτη. Κι εμείς που ζούμε σε μία χώρα που βρέχεται από τρεις πλευρές της από θάλασσα, χρειάζεται να είμαστε όχι μόνο προσεκτικοί, αλλά και σωστά ενημερωμένοι.
Ο πνιγμός αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου και σοβαρό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως. Καταγεγραμμένα, ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό κάθε 90 δευτερόλεπτα στον πλανήτη. Ταυτόχρονα τετραπλάσιος αριθμός τουλάχιστον εισάγεται στο νοσοκομείο προληπτικά.
Σε απόσταση μόλις 10 μέτρων από την ακτή οι περισσότεροι πνιγμοί
Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΔΥ, στην Ελλάδα, περισσότεροι από 400 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από πνιγμό ετησίως τα τελευταία χρόνια. Η αναλογία αντρών: γυναικών που πεθαίνουν από πνιγμό είναι 3:1. – το γιατί δεν το γνωρίζουμε, ίσως οι άντρες είναι πιο σίγουροι για τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι θα καταφέρνουν να νικήσουν τα ρεύματα…
Ένας άλλος τραγικός αριθμός είναι τα περίπου 10 παιδιά και έφηβοι που πεθαίνουν από πνιγμό κάθε χρόνο. Τα περισσότερα θύματα, πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρα από την στεριά. Οι πιο επικίνδυνες ώρες του 24ώρου, είναι οι μεσημεριανές. Η ηλικιακή ομάδα με την μεγαλύτερη θνησιμότητα είναι άντρες 20-24 ετών. Άτομα υψηλού κινδύνου θεωρούνται άτομα ακραίων ηλικιών (δηλαδή 0-5 ετών και ηλικιωμένοι), όσοι πραγματοποιούν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά μέσα και γύρω από το νερό, όσοι δεν ξέρουν κολύμπι, όσοι γνωρίζουν μεν κολύμπι αλλά υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους, και όσοι καταναλώνουν αλκοόλ/ ναρκωτικά.
Τι σημαίνει όμως όταν λέμε ότι κάποιος πνίγηκε;
Ο πνιγμός αποτελεί μια διαδικασία αναπνευστικής δυσλειτουργίας που προκύπτει από βύθιση ή εμβάπτιση σε υγρό μέσο, οδηγώντας σε θάνατο, τραυματισμό ή επιβίωση. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συνέδριο για τον Πνιγμό του 2002, οι όροι όπως «δευτεροβάθμιος πνιγμός», «ξηρός πνιγμός» και «παρολίγο πνιγμός» έχουν εγκαταλειφθεί, καθώς δεν αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια τη φύση του φαινομένου. Στις περισσότερες θανατηφόρες περιπτώσεις, ανιχνεύεται μικρή ποσότητα υγρού στους πνεύμονες του θύματος. Αν δεν υπάρχει νερό, πιθανόν το άτομο να πέθανε από άλλη αιτία πριν την εμβάπτιση.
Το Μοντέλο 4W του Πνιγμού
Το Μοντέλο 4W του Πνιγμού, αναπτυγμένο από τους Stathis Avramidis, Ronald Butterly και DavidJ. Llewellyn, προσφέρει ένα πλαίσιο για την κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την έκβαση ενός περιστατικού πνιγμού. Οι τέσσερις βασικοί παράγοντες είναι:
- Ποιος 1 (Who 1): Χαρακτηριστικά του διασώστη, όπως η εκπαίδευση, η εμπειρία και η φυσική κατάσταση.
- Ποιος 2 (Who 2): Χαρακτηριστικά του θύματος, όπως η ηλικία, η ικανότητα κολύμβησης και η κατάσταση υγείας.
- Όπου (Wherever): Η τοποθεσία του περιστατικού, όπως πισίνες, θάλασσες ή ποτάμια.
- Οτιδήποτε (Whatever): Οι γενικές συνθήκες, όπως ο καιρός, η ορατότητα και η παρουσία εξοπλισμού ασφαλείας.
Η αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων καθορίζει την πιθανότητα επιτυχούς διάσωσης ή θανάτου.
Και γιατί δεν φωνάζει αυτός που πνίγεται;
Η απάντηση βρίσκεται στον όρο «ενστικτώδης αντίδραση στον πνιγμό (Instinctive Drowning Response». Ο Dr. FrancescoA. Pia περιέγραψε την Ενστικτώδη Αντίδραση στον Πνιγμό ως μια αυτόματη, μη ελεγχόμενη αντίδραση του σώματος σε κατάσταση πνιγμού. Τα κύρια χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Αδυναμία φωνής: Το άτομο δεν μπορεί να καλέσει για βοήθεια, καθώς η αναπνοή προηγείται της ομιλίας.
- Κάθετη στάση: Το σώμα παραμένει σε όρθια θέση χωρίς κίνηση των ποδιών.
- Κινήσεις χεριών: Τα χέρια εκτείνονται πλάγια και πιέζουν την επιφάνεια του νερού για να διατηρηθεί το στόμα πάνω από το νερό.
- Διάρκεια: Αυτή η αντίδραση διαρκεί συνήθως 20 έως 60 δευτερόλεπτα πριν το άτομο βυθιστεί πλήρως.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η αντίδραση είναι συχνά σιωπηλή και μπορεί να μην γίνει αντιληπτή από παρευρισκόμενους, καθιστώντας την αναγνώρισή της κρίσιμη για την έγκαιρη παρέμβαση.
Τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν;
Η εκμάθηση κολύμβησης στα παιδιά είναι ζωτικής σημασίας, όπως και να μάθουμε -μικροί και μεγάλοι- να σεβόμαστε τη θάλασσα και τους κινδύνους της. Ακολουθούμε τους βασικούς κανόνες για ασφαλές κολύμπι, μπαίνουμε στη θάλασσα με άδειο στομάχι και χωρίς να έχει προηγηθεί κατανάλωση αλκοόλ, δεν μπαίνουμε όταν υπάρχει προειδοποίηση για ακραία καιρικά φαινόμενα και ρεύματα και τέλος, δεν υπερεκτιμούμε τις δυνάμεις μας.
Μία θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι στη χώρα μας δεν έχουμε αναπτυγμένη παιδεία για ασφαλή κολύμβηση, ευελπιστούμε όμως ότι κάθε χρόνος που περνάει μας κάνει λίγο πιο συνειδητοποιημένους και πιο ικανούς να προστατεύουμε με σωστές αποφάσεις τον εαυτό μας και τους αγαπημένους μας.
