Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Barómetro de la Soledad 2024, το 18% των ανδρών στην Ισπανία δηλώνουν ότι νιώθουν μόνοι. Αλλά τι σημαίνει, τελικά, «ένας μοναχικός άνδρας» στη συλλογική φαντασία; Όπως παρατηρεί η συγγραφέας Virginia Sole-Smith, το στερεότυπο της μοναχικής γυναίκας είναι εκείνο της γυναίκας που πίνει κρασί στο σπίτι με τις γάτες της, ενώ ο μοναχικός άνδρας παρουσιάζεται ως κάποιος επικίνδυνος, έτοιμος για ακραίες πράξεις.
Η Sole-Smith σημειώνει ότι οι λευκοί ετεροφυλόφιλοι άνδρες έχουν συνηθίσει να θεωρούν τη δική τους ευτυχία ως βαρόμετρο της κοινωνίας συνολικά. Αν αυτοί είναι δυστυχισμένοι, τότε, κατά τη συλλογική αντίληψη, έχει αποτύχει όλη η κοινωνία. Αντίθετα, η μοναξιά των γυναικών αντιμετωπίζεται ως δικό τους προσωπικό φταίξιμο. Αυτή η διάκριση δεν αναδεικνύεται μόνο από το Barómetro de la Soledad, αλλά και από τη δημόσια συζήτηση και τα σατιρικά προγράμματα.
Η φιλία μεταξύ ανδρών έχει εξελιχθεί σε αντικείμενο χλευασμού. Στο αρχικό του μονόλογο στο Saturday Night Live, ο κωμικός John Mulaney αστειεύτηκε: «Ο πατέρας σου δεν έχει φίλους και αν νομίζεις το αντίθετο, κάνεις λάθος». Παρά τα γέλια, το υπόβαθρο είναι πολύ λιγότερο διασκεδαστικό.
Όπως εξηγεί στην ICON η συγγραφέας Nuria Labari, οι άνδρες διαθέτουν λιγότερη πολιτισμική εκπαίδευση στη φροντίδα των σχέσεων — όχι μόνο φιλικών, αλλά και οικογενειακών ή συντροφικών. Η κυρίαρχη ανδροκρατική κουλτούρα υπονομεύει την συναισθηματική ανεξαρτησία των ανδρών, οδηγώντας σε ελλείψεις στις δεξιότητες επικοινωνίας και επίλυσης συγκρούσεων.
Ανδρικές φιλίες και στερεότυπα
Ο ιστορικός Fernando Herranz Velázquez επισημαίνει πως οι τυπικές ανδρικές φιλίες βασίζονται στην προβολή της αρρενωπότητας. Σε τέτοιους κύκλους είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκφράσεις ανοιχτά τα συναισθήματά σου ή να ζητήσεις υποστήριξη. Η παραβίαση αυτών των άγραφων κανόνων μπορεί να οδηγήσει σε περιθωριοποίηση ή ακόμη και σε αποκλεισμό από την «αντρική» ταυτότητα — χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ταμπού γύρω από την αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας.
Ο δημοσιογράφος Sam Graham-Felsen, σε δοκίμιό του στους The New York Times, περιγράφει πώς, μένοντας σπίτι για να φροντίζει τα παιδιά του και απομακρυνόμενος από τους φίλους του, βρήκε παρηγοριά στο podcast The Joe Rogan Experience. Το βασικό μήνυμα; Η άσκηση είναι το κλειδί για την ευτυχία. Έτσι ξεκίνησε να προπονείται για 1.000 συνεχόμενες ημέρες. Παρότι ένιωσε δυνατός σωματικά, διαπίστωσε ότι η μοναξιά του παρέμενε: «Μπορούσα να προπονούμαι ασταμάτητα, αλλά δεν μπορούσα να πάρω ένα τηλέφωνο στους φίλους μου», ομολογεί.
Η Labari εξηγεί ότι συμπτώματα όπως η υπερβολική ενασχόληση με τη γυμναστική ή τα σπορ σχετίζονται συχνά με βαθύτερες ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Η αποσύνδεση της σωματικής απόλαυσης από την ολιστική ευεξία δείχνει σοβαρή δυσκολία σύνδεσης σώματος και νου — κάτι που ενισχύεται πολιτισμικά στους άνδρες.
Η αυτοβελτίωση και ο ρόλος των social media
Άρθρο στο Medium επισημαίνει πως η τάση αυτοβελτίωσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενθαρρύνει τους άνδρες να επικεντρώνονται στην πρόοδό τους στο γυμναστήριο, τη διατροφή ή τις συνήθειες ύπνου και οικονομίας. Ωστόσο, αγνοείται η σημασία της ενσυναίσθησης και της ουσιαστικής κοινωνικής επαφής. Όπως γράφει η Andrea Gomez, «ο κοινωνικός χρόνος θεωρείται χαμένος αν δεν συνοδεύεται από μετρήσιμη πρόοδο».
Η συγγραφέας Sabina Urraca, συν-δημιουργός του «La amistad y sus derivas», τονίζει ότι τόσο ο αθλητισμός όσο και το αλκοόλ λειτουργούν συχνά ως «καμουφλάζ» που καλύπτει την ανάγκη για ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ ανδρών. Οι φιλίες μπορούν να διαρκούν χρόνια χωρίς ποτέ να ανοίγονται οι συμμετέχοντες πραγματικά για τα προβλήματά τους.
Η ίδια παρατηρεί πως στις φωτογραφίες των ανδρών στο Tinder κυριαρχούν εικόνες άθλησης — γεγονός που εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσο ο αθλητισμός λειτουργεί ως εκτόνωση καταπιεσμένων συναισθημάτων ή ακόμη και βίας.
Το σώμα ως πεδίο έκφρασης της ανδρικής ταυτότητας
Η María Folguera, συγγραφέας, σημειώνει ότι ο αθλητισμός επιβάλλει σαφείς στόχους και ρόλους. Μέσω του αγώνα ή του αποτελέσματος επιτρέπεται η έκφραση συναισθημάτων που αλλιώς θα ήταν απαγορευμένα στην παραδοσιακή αντρική κουλτούρα: αγκαλιές, δάκρυα ή ξέσπασμα θεωρούνται αποδεκτά μόνο στο πλαίσιο της ομάδας ή της νίκης.
Ο Herranz Velázquez προσθέτει πως πολλοί άνδρες διοχετεύουν τη μοναξιά τους στη γυμναστική επειδή αυτή η πρακτική είναι βαθιά ριζωμένη στην έννοια της αρρενωπότητας. Η δύναμη και το σώμα συνδέονται ιστορικά με το πρότυπο του πολεμιστή ή του προστάτη — μια εικόνα επιτυχίας που ενισχύει την αυτοεκτίμηση αλλά και τη θέση μέσα στην αντρική κοινότητα.
Αν και η άσκηση μπορεί πράγματι να βοηθήσει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας, όταν γίνεται αποκλειστικά για να πληρούνται τα κοινωνικά πρότυπα ανδροπρέπειας μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολές και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Επιπλέον, όταν προστίθενται παράγοντες όπως αντιδραστικός πατριαρχισμός ή ακροδεξιές ιδεολογίες, δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για ένα επικίνδυνο κοινωνικό φαινόμενο.
Ο Herranz Velázquez τονίζει ότι αυτά τα μοτίβα δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένες ιδεολογίες — ο πατριαρχικός τρόπος σκέψης διαπερνά κάθε χώρο και πολιτικό φάσμα. Οι λεγόμενες masculinist ομάδες εμφανίζονται τόσο στη δεξιά όσο και στην αριστερά· ο σεξισμός δεν γνωρίζει όρια πολιτικής τοποθέτησης.
Πηγή: EL PAÍS
