Η δωρεά οργάνων είναι μία από τις κορυφαίες πράξεις ενσυναίσθησης και αλληλεγγύης που μπορεί να κάνει κάποιος. Και τα νέα στοιχεία από τον Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων δείχνουν ότι η χώρα μας βαδίζει προς αυτόν τον δρόμο.
Το 2024, καταγράφεται ως χρονιά-σταθμός για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα. Όπως αναφέρει ο απολογισμός του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, με 111 αποβιώσαντες δότες συμπαγών οργάνων και 125 ζώντες δότες (νεφρού και ήπατος), συνολικά 361 συνάνθρωποί μας απέκτησαν μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Πρόκειται για τον καλύτερο απολογισμό που έχει σημειωθεί ποτέ στη χώρα μας και για την τέταρτη συνεχόμενη χρονιά ανόδου.
Πίσω όμως από τους αριθμούς, κρύβεται κάτι ακόμη πιο ουσιαστικό: η Ελλάδα αρχίζει να αποκτά φιλοσοφία υπέρ της δωρεάς οργάνων. Η «άρνηση συγγενών» έχει μειωθεί στο 26%, ποσοστό αντίστοιχο πλέον με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που δείχνει ότι η κοινωνία μας εμπιστεύεται τη διαδικασία και αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο τη δωρεά ως πράξη ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.
Από την καχυποψία στην εμπιστοσύνη
Για χρόνια η χώρα μας κατείχε αρνητικά ρεκόρ στον τομέα των μεταμοσχεύσεων, με βασικό εμπόδιο τη δυσπιστία. Σήμερα βλέπουμε ότι η εικόνα αλλάζει. Οι πολίτες, όταν ενημερωθούν σωστά από γιατρούς και συντονιστές μεταμοσχεύσεων, συναινούν. Μάλιστα, το 2024 η περίπτωση της χώρας μας συζητήθηκε σε διεθνή συνέδρια μεταμοσχεύσεων ως παράδειγμα επιτυχημένης στρατηγικής ανάπτυξης. Η Ελλάδα δεν είναι πλέον ο «ουραγός» της Ευρώπης, αλλά μια χώρα που δείχνει ότι με συνεργασία, επιμονή και κοινωνική αποδοχή μπορεί να αλλάξει πορεία.
Ο ρόλος των νοσοκομείων και των συντονιστών
Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, με νοσοκομεία όπως το «Αττικόν», το «Σωτηρία», ο «Ευαγγελισμός» και το «Παπανικολάου» να πρωταγωνιστούν. Παράλληλα, ο θεσμός του Τοπικού Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων – που ξεκίνησε χάρη στη στήριξη του Ιδρύματος Ωνάση και ενισχύθηκε από το Υπουργείο Υγείας – αποδεικνύεται καθοριστικός. Ήδη 20 συντονιστές υπηρετούν στα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, εξασφαλίζοντας ότι καμία πολύτιμη ευκαιρία για δωρεά δεν θα πάει χαμένη.
Η πρόκληση του αύριο
Η μεγάλη αύξηση δημιουργεί και νέες υποχρεώσεις: περισσότερους υποψήφιους λήπτες, ανάγκη για περισσότερα μοσχεύματα, και φυσικά για διαρκή βελτίωση της ποιότητας των μεταμοσχεύσεων. Ο στόχος που έχει τεθεί είναι φιλόδοξος: να φτάσουμε τους 200 δότες ετησίως, ώστε να προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
3 ερωτήσεις και απαντήσεις για τη δωρεά οργάνων
Ερ. Τι ισχύει αν δεν εγγραφώ ούτε στο Μητρώο Δωρητών ούτε στο Μητρώο Αρνητών;
Απάντηση: Σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι ενταγμένος είτε στο «Μητρώο Δωρητών» είτε στο «Μητρώο Αρνητών», η απόφαση για την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας.
Ερ. Υπάρχει όριο ηλικίας ή κάποιες αντενδείξεις για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων και ιστών;
Απάντηση: Όχι. Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία. Άτομα όλων των ηλικιών -ακόμα και βρέφη ή υπερήλικες- μπορούν να γίνουν δωρητές αν τα όργανα ή οι ιστοί τους θεωρούνται κατάλληλοι. Η ύπαρξη κάποιων προβλημάτων υγείας δεν αποκλείει απαραίτητα τη δυνατότητα δωρεάς.
Μπορώ να γίνω δότης οργάνων εν ζωή;
Απάντηση: Ναι. Ζώντες δότες μπορούν να δωρίσουν, για παράδειγμα, νεφρό ή μέρος του ήπατος ή ακόμα και μέρος του λεπτού εντέρου ή μέρος του πνεύμονα, σύμφωνα με τη νομοθεσία. Επίσης μεταμόσχευση από ζώντα δότη γίνεται στα αιμοποιητικά κύτταρα.
