Ανάμεσα σε πολυσύχναστους δρόμους, πάρκα και εμπορικά κέντρα, μια πράσινη μεταμόρφωση βρίσκεται σε εξέλιξη, φέρνοντας τη φύση πίσω στην αστική εξάπλωση των πόλεων. Μικροδάση, μικρές εκτάσεις με πυκνοφυτεμένα δασώδη δέντρα, φυτεύονται παντού από το Λονδίνο μέχρι το Λος Άντζελες.
Τι είναι όμως και πώς μπορούν να κάνουν καλύτερες τις πυκνοκατοικημένες μητροπόλεις μας;
Τι είναι τα μικροδάση και γιατί τα χρειαζόμαστε;
Περισσότερα από 420 εκατομμύρια εκτάρια δάσους έχουν χαθεί για άλλες χρήσεις από το 1990, σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΗΕ για την κατάσταση των δασών το 2020. Με περισσότερο από το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει σε αστικές περιοχές, τα μικροδάση στις πόλεις προσφέρουν μια ουσιαστική ευκαιρία για την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών.
Η τεχνική του δάσους Miyawaki, που εφευρέθηκε από τον Ιάπωνα βοτανολόγο και ειδικό στην οικολογία των φυτών, καθηγητή Akira Miyawaki τη δεκαετία του 1970, είναι η έμπνευση για τα μικροδάση παγκοσμίως. Αυτά τα ποικίλα, οργανικά μικρά δάση μπορούν να δημιουργηθούν σε τοποθεσίες μικρότερες των εννέα τετραγωνικών μέτρων και να χρησιμοποιούν μόνο αυτόχθονα είδη που διαφορετικά θα αναπτυσσόταν φυσικά στην περιοχή φύτευσης. Αναπτύσσονται έως και 10 φορές πιο γρήγορα από τα δάση μονοκαλλιέργειας, σε μόλις δύο έως τρεις δεκαετίες.
Η ΜΚΟ Earthwatch Europe έχει φυτέψει 285 μικροσκοπικά δάση από το 2022. Τα οικόπεδά τους, που αποτελούνται από 600 δέντρα, μπορούν να προσελκύσουν περισσότερα από 500 είδη ζώων και φυτών μέσα στα πρώτα τρία χρόνια. Οι τοποθεσίες περιλαμβάνουν αθλητικό γήπεδο και πάρκο στο Haringey, στο Βόρειο Λονδίνο.
Εν τω μεταξύ, το “SUGi”, ένα πρόγραμμα δενδροφύτευσης που στοχεύει στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και την επανεισαγωγή ιθαγενών ειδών, έχει δημιουργήσει 230 «δάση τσέπης» σε 52 πόλεις σε όλο τον κόσμο, από την Τουλούζη της Γαλλίας έως τον Άγιο Γεώργιο στη Ρουμανία και τη Μαδρίτη της Ισπανίας.
Πώς τα μικροδάση ωφελούν το περιβάλλον;
Σε μολυσμένες αστικές περιοχές, τα μικροδάση μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ποιότητας του εδάφους, του νερού και του αέρα, σύμφωνα με το Woodland Trust. Το μικρό τους μέγεθος επιτρέπει τη φυτεία σε σχετικά περιορισμένο αστικό χώρο, συχνά εκμεταλλευόμενοι αχρησιμοποίητους χώρους όπως σχολικές παιδικές χαρές, νεκροταφεία και κοντά σε σταθμούς του μετρό.
Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση των επιπτώσεων των έντονων βροχοπτώσεων και να διατηρήσουν τις πόλεις πιο δροσερές.
Τα μικροδάση μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερους οικοτόπους για την άγρια ζωή στις πόλεις, όπως τα κοτσύφια ή οι σκαντζόχοιροι. Όταν φυτεύονται σε ξεχωριστά στρώματα, μπορούν επίσης να αναπτύξουν φυτικές κοινότητες μικρότερων θάμνων και βοτάνων, που επιτρέπουν στα μικροδάση να γίνουν αυτοσυντηρούμενα μετά από μόλις τρία έως πέντε χρόνια ανάπτυξης.
«Τα δάση της τσέπης μας προσφέρουν αναρίθμητα οφέλη», λέει η Elise Van Middelem, Ιδρύτρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος της SUGi. «Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι μπορούν να υποστηρίξουν τη θετική ευημερία των κοινοτήτων. Από ψυχολογική άποψη, η αλληλεπίδραση με τη φύση μειώνει το σωματικό στρες και μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα ψυχικής κακής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του άγχους ή της κατάθλιψης. Ακόμα, γίνονται μαγνήτες για ανθρώπινη σύνδεση. Οι άνθρωποι αναπαύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας ή το επισκέπτονται για να διαβάσουν ένα βιβλίο, άλλες φορές το δάσος γίνεται χώρος χορού, μάθησης, συζήτησης και αναψυχής. Αυτοσυντηρούνται μέσα σε 2-3 χρόνια από οικολογική άποψη, αλλά σε πολύ βαθύτερο επίπεδο, τα μέλη της κοινότητας γίνονται διαχειριστές της ίδιας της γης».
Και προσθέτει: «Επηρεάζουν επίσης θετικά τα παιδιά και τους νέους. 140 από τα δάση τσέπης φυτεύτηκαν σε σχολεία μαζί με σχεδόν 80.000 παιδιά. Η φύτευση δασών τσέπης παρέχει στα παιδιά μια μοναδική ευκαιρία να ασχοληθούν με τη φύση και να δουν ότι οι ενέργειές τους μπορούν να έχουν απτά περιβαλλοντικά αποτελέσματα. Η ενασχόληση της επόμενης γενιάς με τη φύση είναι κρίσιμης σημασίας, γιατί για να θέλουμε να προστατεύσουμε και να φροντίσουμε τη φύση, πρέπει να νιώσουμε μια σύνδεση μαζί της».
Ποιες είναι οι προκλήσεις της φύτευσης σε αστικές περιοχές;
Παρά τα οφέλη των αστικών μικροδασών, υπάρχουν επίσης ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη στις πόλεις. Η έκθεση σε ρύπους, οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία μπορεί να αποτρέψει τη βαθιά ανάπτυξη των ριζών και να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών, σύμφωνα με την Cities4Forests, μια παγκόσμια συμμαχία που υποστηρίζει τη φύση στις πόλεις.
Η Van Middelem υπογραμμίζει επίσης την πρόκληση της απόκτησης υποστήριξης των κοινοτήτων για την ανάπτυξη μικροδασών: «Είναι απαραίτητο να εμπλακούν αποτελεσματικά οι ενδιαφερόμενοι στην κοινότητα και να γίνει η αγορά από τους κατοίκους. Ένα δάσος τσέπης δεν μπορεί να φυτευτεί χωρίς την έγκρισή τους», λέει. «Ωστόσο, καμία από αυτές τις προκλήσεις δεν είναι ανυπέρβλητη».
Όλα αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη – αλλά με την πάροδο του χρόνου, τα μικροδάση θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση της ρύπανσης στις πόλεις καθώς και να τις κάνουν πιο ευχάριστα μέρη για να ζεις.
Πηγή: Euro News / Κεντρική φωτογραφία: Sugi
