Θυμάμαι μια παλιά ελληνική ταινία με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα, ο οποίος υποδυόταν τον ιδιοκτήτη ενός γραφείου συνοικεσίων. Σε κάποια σκηνή, υποδέχεται έναν υποψήφιο γαμπρό, που επιθυμεί να ρίξει μια ματιά στις φωτογραφίες των υποψήφιων νυφών. Εκείνη τη στιγμή, ανοίγει το πλάνο κι όλος ο χώρος του γραφείου είναι γεμάτος με φωτογραφίες, σε μέγεθος εφημερίδας, με άντρες και γυναίκες για όλα τα γούστα. Ο Κωνσταντάρας αναλαμβάνει το ρόλο να δώσει τις απαραίτητες παραπάνω πληροφορίες για κάθε πρόσωπο, που θα κέντριζε το ενδιαφέρον του επίδοξου γαμπρού. Και μόλις σας περιέγραψα – χοντρικά- το αναλογικό Tinder της δεκαετίας του ‘60.
Πώς θα σας φαινόταν όλα αυτά να τα έχετε σε μια συσκευή στην τσέπη σας; Αρχικά θα σκεφτείτε «και τι δουλειά θα έκανε ο καημένος ο Κωνσταντάρας;». Θα σας απαντούσα ότι έχει σταματήσει καιρό να κάνει αυτή τη δουλειά όχι γιατί έπεσε «θύμα» της τεχνολογίας, αλλά της ηθικής και σεξουαλικής απελευθέρωσης.
Η αναζήτηση συντρόφου, παρέας, φίλου, ενός ανθρώπου, τέλος πάντων, να είμαστε κοντά είναι μια δεδομένη επιθυμία/ανάγκη του ανθρώπου, η οποία, κατά καιρούς, έχει υποστηριχθεί με διάφορα τεχνικά μέσα. Από την προξενήτρα μέχρι τα date apps, σήμερα η κατάσταση δείχνει να έχει τελειοποιηθεί τεχνολογικά, με τη χρήση αλγόριθμων και τεχνητής νοημοσύνης. Η χρήση τους είναι απλή και κερδίζει ολοένα περισσότερο κόσμο, σπάζοντας κάπως το ταμπού της έκθεσης. Είναι ανοιχτά σε κάθε άτομο, φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό. Μπορείς να μοιραστείς όσες πληροφορίες θες, φωτογραφίες, αγαπημένη μουσική, τη μορφή της σχέσης που επιθυμείς.
Η Σόφη, 26 ετών, ψάχνει σύντροφο ζωής (βαριά φράση), δε θέλει one night stand, γιατί μεγάλωσε και δε θέλει να χάνει το χρόνο της. Η Μαρία, 41 ετών, ψάχνει για λίγο, ίσως και για πολύ, της αρέσουν τα ταξίδια και οι συναυλίες. Ο Γιώργος, 36 ετών, είναι καλός μέχρι να του πατήσεις τον κάλο, ψάχνει τη γυναίκα που θα γίνει η μάνα των παιδιών του. Ο καθένας/καθεμία στήνει ψηφιακά την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Κάνει upload τις πιο όμορφες φωτογραφίες, γράφει έξυπνες ατάκες, συμπληρώνει το προφίλ του με, όσο γίνεται, πυκνή πληροφορία για να βρει το πιο ταιριαστό άτομο. Και ο μηχανισμός λειτουργεί. Σου ανοίγει μπροστά σου μια βεντάλια χρηστών που θεωρεί ότι είναι κοντά σε σένα ή σ’ αυτό που θες. Like or dislike; Περνούν πρόσωπα και πληροφορίες γρήγορα από μπροστά σου σα να είσαι στο διάδρομο του supermarket στο ράφι με τα καθαριστικά, το πιο φανταχτερό σε χρώματα, εικόνες και γράμματα, μπαίνει στο καλάθι σου.
Στην πραγματικότητα, όλα τα παραπάνω είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας, ένας φτιασιδωμένος αντικατοπτρισμός της πραγματικότητας. Σχεδόν οι ίδιες επιλογές που έχεις, όταν θες να φλερτάρεις με τον παραδοσιακό τρόπο έξω σ’ ένα μπαρ, απλά εδώ περνούν μπροστά σου σε πληθώρα, σε μια οθόνη, με ταχύτητα που γίνεται εθιστική.
Είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας, όμως, αυτό που μας έλειπε για να τελειοποιηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις ή για να γίνει ευκολότερο και πιο αποδοτικό το ταίριασμα των ανθρώπων; Η απάντηση για μένα είναι όχι. Γιατί όσο και να ταιριάζουν οι άνθρωποι στα χαρτιά, πάντα θα υπάρχει αυτό το απροσδιόριστο, που τους ελκύει ή τους απωθεί και σχετίζεται μόνο με τη φυσική επαφή. Όσο κοντά και να μας φέρει ένας αλγόριθμος, δεν ξέρω πώς είναι η μυρωδιά σου και ο τόνος της φωνής σου.
Δεν αφορίζω κανένα τεχνολογικό μέσο, που διεισδύει σε ευαίσθητα κομμάτια της ζωής μας, όπως είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Το αντίθετο μάλιστα. Τα πάντα μπορούν να συνυπάρξουν, αρκεί να ξέρεις τα όρια των δυνατοτήτων τους και πώς να τα χρησιμοποιείς.
