Το “Heart Lamp” της Banu Mushtaq, σε μετάφραση της Deepa Bhasthi, κέρδισε το φετινό Διεθνές Βραβείο Booker για μεταφρασμένη μυθοπλασία, αποτελώντας την πρώτη συλλογή διηγημάτων που παίρνει το βραβείο. Οι ιστορίες γράφτηκαν αρχικά στην Κανάντα, την επίσημη γλώσσα της πολιτείας Καρνατάκα στη νότια Ινδία.
Το βιβλίο περιγράφηκε από τον συγγραφέα και πρόεδρο των κριτών Max Porter ως «κάτι πραγματικά νέο για τους Άγγλους αναγνώστες: μια ριζική μετάφραση» των «όμορφων, γεμάτων, εμπνευσμένων ιστοριών». Οι 12 ιστορίες της Heart Lamp εξιστορούν τη ζωή των γυναικών σε πατριαρχικές κοινότητες στη νότια Ινδία. Επιλέχθηκαν καθώς και μεταφράστηκαν από την Bhasthi, την πρώτη Ινδή μεταφράστρια που κέρδισε το βραβείο. Τα επέλεξε από περίπου 50 ιστορίες σε έξι συλλογές που έγραψε η Mushtaq σε μια περίοδο 30 ετών.
Παραλαμβάνοντας το βραβείο, η Mushtaq είπε ότι η νίκη σηματοδοτεί κάτι «περισσότερο από ένα προσωπικό επίτευγμα. Είναι μια επιβεβαίωση ότι εμείς ως άτομα και ως παγκόσμια κοινότητα μπορούμε να ευδοκιμήσουμε όταν αγκαλιάζουμε τη διαφορετικότητα, γιορτάζουμε τις διαφορές μας και ανυψώνουμε το ένα το άλλο». «Σε έναν κόσμο που συχνά προσπαθεί να μας διχάσει, η λογοτεχνία παραμένει ένας από τους τελευταίους ιερούς χώρους όπου μπορούμε να ζήσουμε ο ένας μέσα στο μυαλό του άλλου», πρόσθεσε.
Το βραβείο των 50.000 λιρών – που μοιράζεται εξίσου μεταξύ συγγραφέα και μεταφραστή – παρουσιάστηκε στην Tate Modern στο Λονδίνο το βράδυ της Τρίτης, όπου προβλήθηκε επίσης ένα βίντεο της ηθοποιού Ambika Mod να διαβάζει από τον νικητήριο τίτλο.
Ο Porter είπε ότι αυτός και οι συνάδελφοί του κριτές – ποιητής Caleb Femi, η συγγραφέας και κριτικός Sana Goyal, ο συγγραφέας και μεταφραστής Anton Hur και η μουσικός Beth Orton – πέρασαν έξι ώρες συζητώντας, κατά τη διάρκεια των οποίων «μάλωναν πολύ» πριν αποφασίσουν «ομόφωνα» τον νικητή. Αν και ο Porter είπε ότι έψαχναν για το «καλύτερο βιβλίο» πάνω από όλα, χαρακτήρισε το “Heart Lamp” ένα «πραγματικά ιδιαίτερο βιβλίο από την άποψη της πολιτικής του». Οι ιστορίες «περιέχουν τον φεμινισμό για τον οποίο είναι γνωστή [η Mushtaq]. Και περιέχουν εξαιρετικές αφηγήσεις πατριαρχικών συστημάτων και αντίστασης», πρόσθεσε. «Αλλά δεν είναι ιστορίες ακτιβισμού. Πρώτα και κύρια είναι όμορφες αφηγήσεις της καθημερινής ζωής και ιδιαίτερα της ζωής των γυναικών».
Ο Porter επαίνεσε επίσης τη μετάφραση της Bhasthi, η οποία είπε ότι «γιορτάζει τη μετακίνηση από τη μια γλώσσα στην άλλη. Περιέχει μια πλειάδα αγγλικών. Είναι μια μετάφραση με υφή».
«Όταν κάποιος μεταφράζει, ο στόχος είναι να μυήσει τον αναγνώστη σε νέες λέξεις», είπε η Bhasthi σε μια συνέντευξη στο Scroll.in νωρίτερα φέτος. «Το ονομάζω μετάφραση με προφορά, που υπενθυμίζει στον αναγνώστη ότι διαβάζει ένα έργο που διαδραματίζεται σε άλλη κουλτούρα, χωρίς φυσικά να το κάνει εξωτικό. Έτσι, τα αγγλικά στο “Heart Lamp” έχουν ένα πολύ σκόπιμο βουητό κανάντα».
Τα άλλα βιβλία που προκρίθηκαν για το βραβείο ήταν το “On the Calculation of Volume I” της Solvej Balle, σε μετάφραση Barbara J Haveland, “Small Boat” του Vincent Delecroix, σε μετάφραση Helen Stevenson, “Under the Eye of the Big Bird” από τη Hiromi Kawakami, σε μετάφραση Asa Yoneda, “Perfection” του Vincenzo Latronico, σε μετάφραση Sophie Hughes και “A Leopard-Skin Hat” της Anne Serre, σε μετάφραση Mark Hutchinson.
Πέρυσι νικητής ήταν το “Kairos” της Jenny Erpenbeck σε μετάφραση Michael Hofmann (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση Αλέξανδρου Κυπριώτη). Στους προηγούμενους νικητές περιλαμβάνονται η Olga Tokarczuk (βιβλία της κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Καστανιώτη) και η μεταφράστρια Jennifer Croft, ο Lucas Rijneveld (βιβλία του θα βρείτε από τις Εκδόσεις Ικαρος) και η μεταφράστρια Michele Hutchison και η Han Kang (που κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας και βιβλία της θα βρείτε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη) και η μεταφράστρια Deborah Smith.
Πηγή: The Guardian / Κεντρική φωτογραφία: International Booker Prize
