Η ιταλική κουζίνα έγινε η πρώτη στον κόσμο που απέσπασε επίσημα τον τίτλο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Η απόφαση της Διεθνούς Οργάνωσης ανακοινώθηκε την Τετάρτη, έπειτα από μακρόχρονη διαδικασία αξιολόγησης.
Το αίτημα για αυτή τη διάκριση υπέβαλαν το 2023 τα υπουργεία Γεωργίας και Πολιτισμού της Ιταλίας, υπογραμμίζοντας πως φαγητά όπως τα ζυμαρικά, η πίτσα και το ριζότο αποτελούν «κοινωνικό τελετουργικό που ενώνει οικογένειες και κοινότητες».
Όπως ανέφερε ο συντάκτης της πρότασης, Pier Luigi Petrillo, «η πράξη του μαγειρέματος στην Ιταλία υπερβαίνει την απλή διατροφική ανάγκη και μετατρέπεται σε μια σύνθετη, πολυεπίπεδη καθημερινή πρακτική».
Η κυβερνητική πρόταση τόνισε επίσης ότι «δεν υπάρχει μία ενιαία ιταλική κουζίνα, αλλά ένα μωσαϊκό τοπικών εκφραστικών ποικιλιών». Ενδεικτικά αναφέρθηκαν πιάτα όπως το osso bucco από τη Lombardy και τα orecchiette con cime di rapa από την Puglia, για να αναδειχθεί η περιφερειακή ποικιλομορφία, η δημιουργικότητα, η ιστορία και η δεξιοτεχνία της ιταλικής γαστρονομίας.
Θερμή υποδοχή στην Ιταλία
Μετά την επιβεβαίωση της UNESCO — με την επίσημη καταχώριση να αναμένεται αργά στις 10 Δεκεμβρίου — σημαντικές προσωπικότητες της Ιταλίας έσπευσαν να πανηγυρίσουν το γεγονός.
Η πρωθυπουργός Giorgia Meloni, που στήριξε ένθερμα την προσπάθεια, χαρακτήρισε την ιταλική κουζίνα ως σύμβολο «πολιτισμού, ταυτότητας, παράδοσης και δύναμης». Πρόσθεσε: «Είμαστε οι πρώτοι παγκοσμίως που λαμβάνουμε αυτή τη διάκριση, που τιμά αυτό που είμαστε και την ταυτότητά μας. Για εμάς τους Ιταλούς, η κουζίνα δεν είναι απλώς φαγητό ή συνταγές. Είναι κάτι πολύ περισσότερο: είναι πολιτισμός, παράδοση, εργασία και πλούτος.»
Ο διάσημος σεφ Massimo Bottura, ιδιοκτήτης της Osteria Francescana στη Modena, δήλωσε: «Η ιταλική κουζίνα είναι μοναδική στον κόσμο. Δεν πρόκειται απλά για συνταγές ή πιάτα, αλλά για ένα τελετουργικό αγάπης, μια γλώσσα από κινήσεις, αρώματα και γεύσεις που ενώνουν μια ολόκληρη χώρα.»
«Γύρω από ένα στολισμένο τραπέζι αναγνωρίζεις την Ιταλία: εκεί μοιράζεσαι όνειρα, διαφωνείς, συμφιλιώνεσαι και μεταφέρεις αναμνήσεις», πρόσθεσε ο Bottura.
Οικονομικές επιπτώσεις & αντιδράσεις
Επαγγελματικοί φορείς εκτιμούν ότι η αναγνώριση από την UNESCO μπορεί να αυξήσει τον τουρισμό στην Ιταλία έως και κατά 8% τα επόμενα δύο χρόνια, προσθέτοντας περίπου 18 εκατομμύρια επισκέπτες. Η ιταλική αγορά εστίασης έφτασε πέρυσι τα 251 δισεκατομμύρια ευρώ παγκοσμίως — ποσοστό 19% της παγκόσμιας αγοράς εστιατορίων σύμφωνα με τη Deloitte. Ωστόσο, απομιμήσεις προϊόντων στο εξωτερικό κοστίζουν στην Ιταλία περίπου 120 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Δεν συμμερίζονται όλοι στην Ιταλία τον ενθουσιασμό για τη διάκριση. Ο ιστορικός τροφίμων Alberto Grandi, χαρακτήρισε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Mantovauno την υποψηφιότητα ως «απλή διαφημιστική ενέργεια». Ο Grandi είχε γίνει γνωστός το 2023 ισχυριζόμενος ότι τα διασημότερα ιταλικά πιάτα — όπως η πίτσα, το τιραμισού και το πανετόνε — έγιναν δημοφιλή κυρίως χάρη στους Αμερικανούς. Επιπλέον υποστήριξε πως το παρμεζάνα του Wisconsin είναι πιο πιστό στις αυθεντικές συνταγές σε σχέση με αυτό που παράγεται σήμερα στην Ιταλία.
