Μέχρι πρόσφατα, η Χορούζ, ένα μικρό νησί του Ιράν, ζούσε κυρίως από την αλιεία και το λαθρεμπόριο. Σήμερα, όμως, η σημασία του έχει αλλάξει δραματικά: περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου διέρχεται κάθε χρόνο από το στενό της Χορούζ. Οι περίπου 6.000 κάτοικοι του νησιού κλήθηκαν να βρουν νέους τρόπους επιβίωσης — και τελικά ανακάλυψαν τη λύση στην τέχνη.
Το 2008, μια ομάδα Ιρανών καλλιτεχνών με επικεφαλής τον Ali Rezvani εγκαινίασε το φεστιβάλ Soil Carpet στη Χορούζ, καλώντας δημιουργούς να αξιοποιήσουν τα βουνά και τα πολύχρωμα εδάφη του νησιού. Η πρωτοβουλία προκάλεσε ενθουσιασμό, αλλά απέτυχε λόγω έλλειψης καταλυμάτων για τους επισκέπτες. Τότε, οι αρχιτέκτονες του γραφείου ZAV πρότειναν μια λύση που σέβεται το φυσικό περιβάλλον.
Παραδοσιακή τεχνική και σύγχρονη προσέγγιση
Οι κατοικίες Majara, αποτέλεσμα της παρέμβασης των αρχιτεκτόνων, σχεδιάστηκαν ως γέφυρα μεταξύ προόδου και παράδοσης. Δημιουργήθηκε ένα πολιτιστικό κέντρο και προβλήτα, ενώ για τη φιλοξενία επισκεπτών κατασκευάστηκαν μικρά καταλύματα με βάση την τοπική τεχνική διατήρησης δροσερού νερού. Η μέθοδος superadobe, που χρησιμοποιεί στρώσεις σακουλιών γεμάτων με άμμο της περιοχής και ελάχιστο τσιμέντο για σταθερότητα, αποτέλεσε τη βάση των νέων δομών. Πλέον, η προσθήκη μεταλλικού σκελετού ενισχύει τις εγκαταστάσεις, διατηρώντας ταυτόχρονα το χαμηλό κόστος και τον παραδοσιακό χαρακτήρα.
Η λύση αυτή όχι μόνο είναι οικονομική και φιλική προς το περιβάλλον, αλλά προσφέρει εργασία στους ντόπιους τεχνίτες που εξελίσσουν τις γνώσεις τους σε ασφαλέστερες και ταχύτερες κατασκευές. Το συγκρότημα Majara αριθμεί σήμερα περίπου 200 θολωτές δομές, που άλλοτε χρησίμευαν για αποθήκευση νερού και τώρα λειτουργούν ως προσωρινά δωμάτια φιλοξενίας.
Ένα νέο μοντέλο τουρισμού για τη Χορούζ
Τα καταλύματα μιμούνται τους γύρω λόφους, συνδέονται με αυλές και μονοπάτια, ενώ μπορούν να φιλοξενήσουν 75 επισκέπτες και δέκα καλλιτέχνες σε ειδικές κατοικίες. Οι υπόλοιπες θόλοι στεγάζουν δημόσια βιβλιοθήκη, εστιατόριο και άλλες υπηρεσίες. Το γραφείο αρχιτεκτόνων ZAV, με έδρα την Τεχεράνη, έχει επίσης σχεδιάσει το Πολιτιστικό Κέντρο Rong στη Χορούζ και πριν από δέκα χρόνια ένα ορφανοτροφείο στην Khansar.
Το έργο στη Χορούζ βραβεύτηκε με το βραβείο Aga Kahn για την αρχιτεκτονική χάρη στον τρόπο που συνδέει τη γεωλογική ταυτότητα του τόπου με τον έλεγχο των νέων χρήσεων γης. Η πρόταση αυτή λειτουργεί ως εναλλακτική απέναντι στο μοντέλο μαζικού τουρισμού: ανοιχτή, αλλά περιορισμένη ώστε να μην εξαντλεί τους φυσικούς πόρους ή να υπερβαίνει τα όρια κατανάλωσης νερού του νησιού.
Η παρέμβαση αποτελεί ταυτόχρονα απάντηση σε μια ανάγκη, όριο στην εκμετάλλευση και εξέλιξη της παράδοσης — ανοίγοντας έτσι έναν δρόμο προς ένα βιώσιμο μέλλον για τη Χορούζ.
Με πληροφορίες από EL PAÍS
