Σε μια σκονισμένη γωνιά της ερήμου Ατακάμα, της πιο ξηρής μη πολικής περιοχής στη Γη, σωροί από μεταχειρισμένα ρούχα είναι διάσπαρτοι στην άμμο, όπου κάθονται κουρελιασμένα, κάτω από τον ήλιο. Καθώς η θαλασσινή ομίχλη παρασύρεται πάνω από ένα ψηλό παράκτιο οροπέδιο πάνω από την πόλη Ικίκε στο βορρά της Χιλής, το αεράκι κάνει τις πλαστικές σακούλες γεμάτες με μεταχειρισμένα ρούχα να βγάζουν φωνή.
Σωροί από ρούχα εκτείνονται στο βάθος: φορτία στολών νοσοκόμων, φορτία παπουτσιών, δέσμες φόρμες εργασίας και απορρίμματα fast fashion της περασμένης σεζόν, με τις ετικέτες των εμπορικών σημάτων να είναι ακόμα κολλημένες. Ωστόσο, η κυβέρνηση της Χιλής έκανε ένα αποφασιστικό βήμα προς την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης που μαστίζει την έρημο Ατακάμα.
Αυτή την εβδομάδα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας ανακοίνωσε ότι πρόσθεσε τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ως κατηγορία «προτεραιότητας» στον νόμο περί διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών, ανοίγοντας το δρόμο για να καταστούν οι εισαγωγείς υπεύθυνοι για τα απόβλητα που παράγονται από τους χιλιάδες τόνους μεταχειρισμένων ρούχων που εισάγονται στη Χιλή κάθε χρόνο. Οι εισαγωγείς υποχρεούνται πλέον να αναφέρουν τα ρούχα που εισάγουν στη χώρα και σύντομα θα προστεθούν στο νομοσχέδιο περαιτέρω κανονισμοί.
Η κυβέρνηση της Χιλής θα δημοσιεύσει επίσης μια δημόσια πολιτική που θα στοχεύει ειδικά στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τη θέση τους στην κυκλική οικονομία. Ένας από τους στόχους της θα είναι η εξάλειψη των σκουπιδιών υφασμάτων στην έρημο Ατακάμα.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, περισσότερο από το 90% των υφασμάτων που πωλούνται στη Χιλή εισάγονται, γεγονός που καθιστά τη χώρα της Νότιας Αμερικής τον τέταρτο μεγαλύτερο εισαγωγέα μεταχειρισμένων ενδυμάτων στον κόσμο. Η κυβέρνηση υπολογίζει ότι η Χιλή εισάγει 123.000 τόνους μεταχειρισμένων ενδυμάτων κάθε χρόνο, με τις επιπτώσεις να γίνονται πιο έντονα αισθητές στο βόρειο τμήμα της χώρας – όπου η κατάσταση στην έρημο Ατακάμα έχει κερδίσει την παγκόσμια προσοχή.
«Αυτό θα ωθούσε μια νέα καταναλωτική κουλτούρα, καθώς οι εταιρείες θα ήταν υποχρεωμένες να προσφέρουν υπηρεσίες επισκευής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης», δήλωσε η Beatriz O’Brien, εθνική συντονίστρια της ΜΚΟ Fashion Revolution. «Είναι ένα βήμα προς τη μετάβαση από μια γραμμική οικονομία παραγωγής, κατανάλωσης και απόρριψης σε μια κυκλική οικονομία για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα ρούχα στη χώρα».
Η παγκόσμια παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων προβλέπεται να αυξηθεί από τους 109 εκατομμύρια τόνους που κατασκευάστηκαν το 2020 σε 145 εκατομμύρια τόνους το 2030. Στη Χιλή, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο 32 κιλά κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, συμβάλλοντας σε 572.000 τόνους κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων ετησίως στη χώρα.
Κάθε μέρα, τόνοι ρούχων φτάνουν αφορολόγητα στο ελεύθερο λιμάνι στο Ικίκε ως γιγάντιες μπάλες τυλιγμένες σε πλαστικό, όπου κόβονται και ταξινομούνται σε κατηγορίες από ένα μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό. Τα καλύτερα ρούχα, συχνά σε σχεδόν άριστη κατάσταση, πωλούνται σε καταστήματα outlet που είναι ενσωματωμένα στις στενές σειρές αποθηκών στο ελεύθερο λιμάνι ή αποστέλλονται στην πρωτεύουσα της Χιλής, το Σαντιάγο, για μεταπώληση. Μερικά μάλιστα διασώζονται και επιστρέφονται στις ΗΠΑ για μεταπώληση. Τα υπόλοιπα κατευθύνονται με μια συνοδεία μικρών φορτηγών μέχρι το Άλτο Χοσπίσιο, μια φτωχή πόλη που απλώνεται στο οροπέδιο πάνω από το Ικίκε, όπου τα ρούχα ενσωματώνονται σε έναν φαινομενικά ατελείωτο κύκλο μεταπώλησης και επαναχρησιμοποίησης.
Στη Λα Κεμπραδίγια, μια από τις μεγαλύτερες υπαίθριες αγορές της χώρας, οι πωλητές πωλούν ρούχα για μικρά χρηματικά ποσά, ενώ τα λιγότερο επιθυμητά είδη συχνά πετιούνται στην έρημο Ατακάμα. Μερικά στη συνέχεια καίγονται, με πυκνά σύννεφα μαύρου καπνού να ανεβαίνουν σπειροειδώς προς τον ουρανό από μια ακατάστατη χωματερή σε ένα ψηλό οροπέδιο έξω από το Άλτο Χοσπίσιο. Ωστόσο, μετά από αρκετά χρόνια έρευνας, η κυβέρνηση της Χιλής κατάφερε να προσθέσει τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα στον νόμο περί διευρυμένης ευθύνης.
Πολλές χώρες έχουν παρόμοια νομοθεσία, αλλά η νομοθεσία της Χιλής, η οποία ισχύει από το 2017, καθιστούσε τους παραγωγούς υπεύθυνους μόνο για την ανακύκλωση αγαθών σε διάφορες κατηγορίες, όπως ελαστικά, μπαταρίες, λάδια και πλαστικές συσκευασίες. «Η συμπερίληψη των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στον [νόμο περί ευθύνης του παραγωγού] θα καθορίσει τις υποχρεώσεις των παραγωγών, οι οποίοι δεν θα μπορούν πλέον να αγνοούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αχρησιμοποίητων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων», δήλωσε η Υπουργός Περιβάλλοντος της Χιλής, Maisa Rojas. «Η επιτυχής εφαρμογή του νόμου θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε την έλλειψη ρύθμισης για τον κλάδο, ο οποίος έχει δημιουργήσει τεράστιες ποσότητες αποβλήτων και επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και του περιβάλλοντος».
Πηγή: The Guardian
