Το Ιράν καταδίκασε ερήμην τον βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτη Τζαφάρ Παναχί σε φυλάκιση ενός έτους και επιβολή ταξιδιωτικής απαγόρευσης, κατηγορώντας τον για «προπαγανδιστικές δραστηριότητες» κατά της χώρας.
Η απόφαση περιλαμβάνει επίσης διετή απαγόρευση εξόδου από το Ιράν και απαγόρευση συμμετοχής του Παναχί σε οποιαδήποτε πολιτική ή κοινωνική ομάδα, όπως ανακοίνωσε ο δικηγόρος του, Μοσταφά Νίλι. Ο Νίλι πρόσθεσε ότι θα ασκήσουν έφεση κατά της ποινής.
Σύμφωνα με τον Νίλι, οι κατηγορίες αφορούν συμμετοχή του σκηνοθέτη σε «προπαγανδιστικές δραστηριότητες» κατά του κράτους, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες. «Ο κύριος Παναχί βρίσκεται αυτή τη στιγμή εκτός Ιράν», διευκρίνισε ο δικηγόρος.
Ο Παναχί, 65 ετών, κέρδισε φέτος το κορυφαίο βραβείο του Φεστιβάλ Καννών με την ταινία «Ήταν Απλώς Ένα Ατύχημα», στην οποία πέντε πρώην κρατούμενοι εξετάζουν αν θα εκδικηθούν έναν άνδρα που πιστεύουν πως ήταν ο παλιός δεσμοφύλακάς τους.
Η διεθνής αναγνώριση και οι πρόσφατες κινήσεις του Παναχί
Τον περασμένο μήνα, ο Παναχί πραγματοποίησε περιοδεία στις ΗΠΑ, επισκεπτόμενος το Λος Άντζελες, τη Νέα Υόρκη και το Τελούραϊντ του Κολοράντο, για την προώθηση της νέας του ταινίας που φιλοδοξεί να διεκδικήσει Όσκαρ.
Η ταινία έχει επιλεγεί από τη Γαλλία ως επίσημη υποψηφιότητα για τα Βραβεία Όσκαρ, με πολλούς να αναμένουν ότι θα συμπεριληφθεί στη βραχεία λίστα για το καλύτερο διεθνές φιλμ στην τελετή του Μαρτίου.
Η νίκη του Παναχί στις Κάννες καλύφθηκε από τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία τότε υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό τη διάκρισή του, δημοσιεύοντας και φωτογραφία του. Ο σκηνοθέτης έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ, ενώ το ντεμπούτο του, «Το Λευκό Μπαλόνι», προβλήθηκε στις Κάννες το 1995, αποσπώντας βραβείο καλύτερης πρώτης ταινίας.
Διώξεις και απαγορεύσεις κατά της δημιουργικής έκφρασης
Το 2010, στον Παναχί επιβλήθηκε απαγόρευση σκηνοθεσίας και εξόδου από τη χώρα, μετά τη στήριξή του σε μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ένα χρόνο νωρίτερα και τη δημιουργία ταινιών επικριτικών προς τη σύγχρονη κατάσταση στο Ιράν.
Καταδικασμένος για «προπαγάνδα κατά του συστήματος», ο Παναχί είχε λάβει ποινή έξι ετών φυλάκισης, αλλά παρέμεινε στη φυλακή μόνο δύο μήνες πριν αφεθεί ελεύθερος με εγγύηση.
Έναν χρόνο μετά την εικοσαετή απαγόρευση κινηματογράφησης, κατάφερε να στείλει στο φεστιβάλ των Καννών το ντοκιμαντέρ «Αυτό δεν είναι μια ταινία» κρυμμένο μέσα σε τούρτα σε φλασάκι USB.
Το 2015, γύρισε εξ ολοκλήρου μέσα σε αυτοκίνητο την ταινία «Taxi», στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος ως οδηγός ταξί.
Το 2022, συνελήφθη λόγω διαδηλώσεων κινηματογραφιστών αλλά αποφυλακίστηκε σχεδόν επτά μήνες αργότερα.
Στενή παρακολούθηση καλλιτεχνών στο Ιράν
Ιρανοί σκηνοθέτες, γνωστά πρόσωπα των μέσων και διασημότητες βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση στη χώρα, ενώ τα έργα τους ελέγχονται για περιεχόμενο που θεωρείται επικριτικό προς το Ιράν.
Πέρσι, ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Μοχαμάντ Ρασουλόφ διέφυγε από το Ιράν για να αποφύγει ποινή φυλάκισης με την κατηγορία της «συνωμοσίας κατά της εθνικής ασφάλειας».
