Στις 4 Νοεμβρίου, η Σελήνη θα χαρίσει το πιο εντυπωσιακό και λαμπρό φεγγάρι της χρονιάς. Πρόκειται για τη δεύτερη από μια σειρά τριών διαδοχικών υπερπανσελήνων που ολοκληρώνουν το 2025. Αυτή η πανσέληνος ονομάζεται συχνά «κάστορας», όνομα που χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά διάφορες ιθαγενείς φυλές της Βόρειας Αμερικής για να σηματοδοτήσουν την εποχή που οι κάστορες χτίζουν τα χειμερινά τους καταφύγια και οι κυνηγοί τοποθετούσαν παγίδες πριν παγώσουν τα ποτάμια.
Η διαφορά στο μέγεθος μπορεί να είναι διακριτική με γυμνό μάτι, αλλά η αυξημένη λάμψη θα είναι αδιαμφισβήτητη — αρκετά έντονη ώστε να δημιουργεί αχνές σκιές και να φωτίζει τη νύχτα από το σούρουπο ως την αυγή.
Γιατί ξεχωρίζει αυτή η υπερπανσέληνος
Η φετινή πανσέληνος δεν είναι απλώς κοντά στη Γη — θα κινηθεί περίπου 17.000 μίλια πιο κοντά από τον μέσο όρο, κάνοντάς τη να φαίνεται περίπου 7% μεγαλύτερη και έως 16% φωτεινότερη από μια τυπική πανσέληνο.
Υπερπανσέληνος έχουμε όταν η Σελήνη βρίσκεται στο πλησιέστερο σημείο της ελλειπτικής τροχιάς της γύρω από τη Γη (περίγειο) και ταυτόχρονα στη φάση της πανσελήνου. Ο τεχνικός όρος για αυτήν την ευθυγράμμιση είναι «περίγειος πανσέληνος».
Δεν είναι όμως όλες οι υπερπανσέληνοι ίδιες. Κάποιες συμβαίνουν όταν η Σελήνη βρίσκεται κοντά στο περίγειο, αλλά όχι ακριβώς στη φάση της πανσελήνου, κάτι που μειώνει το φαινόμενο μέγεθος και τη λάμψη της. Όταν βρίσκεται στο απώγειο — το πιο μακρινό σημείο από τη Γη — έχουμε μια μικρότερη, πιο αμυδρή «μικροπανσέληνο».
Η πανσέληνος του Νοεμβρίου όμως θα φτάσει στη μέγιστη πληρότητά της σχεδόν ταυτόχρονα με την πιο κοντινή προσέγγιση στη Γη, προσφέροντας το ιδανικό σκηνικό για ένα εντυπωσιακό υπερθέαμα. Η πρόσθετη φωτεινότητα μπορεί να καλύψει τα ασθενέστερα άστρα και να δημιουργήσει σκιές στο έδαφος — ένα σπάνιο φαινόμενο που παρατηρείται μόνο στις πιο έντονες υπερπανσελήνους.
Το φεγγάρι δεν θα εμφανιστεί ξανά τόσο μεγάλο και φωτεινό μέχρι τις 24 Νοεμβρίου 2026, όταν η επόμενη «πανσέληνος κάστορας» θα βρεθεί σε παρόμοια κοντινή τροχιά.
Συμβουλές για παρατήρηση και φωτογράφιση
Για να απολαύσετε αυτήν την υπερπανσέληνο δεν χρειάζεται εξειδικευμένος εξοπλισμός, ωστόσο μερικές συμβουλές μπορούν να βελτιώσουν την εμπειρία σας. Επισήμως, η Σελήνη θα φτάσει στην πλήρη φάση της στις 5 Νοεμβρίου, στις 13:19 UTC, αλλά η πιο μαγευτική στιγμή για παρατήρηση είναι στην πρώτη ώρα αφού ανατείλει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα.
Σε αυτό το χαμηλό ύψος, το γνωστό “moon illusion” κάνει τη Σελήνη να φαίνεται μεγαλύτερη απ’ ό,τι είναι πραγματικά — ένα οπτικό τρικ που συμβαίνει όταν ο εγκέφαλός μας συγκρίνει το φεγγάρι με δέντρα ή κτίρια στον ορίζοντα. Επιπλέον, τότε αποκτά μια χρυσοπορτοκαλί απόχρωση λόγω της διάχυσης των κυμάτων του μπλε φωτός στην ατμόσφαιρα της Γης, αφήνοντας τις θερμότερες αποχρώσεις να κυριαρχούν.
Για τους φωτογράφους, η ανατολή του φεγγαριού προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για δραματικές λήψεις, με τη Σελήνη να πλαισιώνεται από τοπίο ή σιλουέτες δέντρων, σπιτιών ή ανθρώπων στο προσκήνιο — ακόμα και με ένα απλό smartphone αξίζει να πειραματιστείτε για εντυπωσιακές εικόνες.
Επιπλέον αστρονομικά θεάματα
Καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, η Σελήνη θα βρίσκεται μέσα στον λαμπρό ζωδιακό αστερισμό του Ταύρου. Η λάμψη της μπορεί να καλύψει τα κοντινά άστρα, όμως αν κρύψετε το φεγγάρι με τον αντίχειρά σας ή χρησιμοποιήσετε κιάλια, αναζητήστε τον έντονα πορτοκαλί αστέρα Αλδεβαράν, έναν κόκκινο γίγαντα σε απόσταση περίπου 65 ετών φωτός που αποτελεί το «μάτι» του Ταύρου.
Ανάμεσα στη Σελήνη και τον Αλδεβαράν βρίσκεται ένα από τα διασημότερα ουράνια αντικείμενα: οι Πλειάδες, ή αλλιώς «Επτά Αδελφές», ένα λαμπερό σμήνος άστρων σε απόσταση περίπου 330 ετών φωτός από τη Γη. Μαζί με τη Σελήνη και τον Αλδεβαράν σχηματίζουν ένα εντυπωσιακό ουράνιο τρίγωνο ορατό για μεγάλο μέρος της νύχτας.
Καθώς κοιτάζουμε τον ουράνιο σύντροφο της Γης να δεσπόζει στον νυχτερινό ουρανό, είναι συγκινητικό να σκεφτόμαστε πώς οι φυσικοί κύκλοι συνδέουν όλους μας τόσο με την επιστήμη όσο και με τους αρχαίους ρυθμούς του σύμπαντος.
Πηγή: National Geographic
